مرد و نامرد از نگاه مختومقلی
اولکامیز- مطلب زیر در واقع دو نوشته مرتبط به هم در باره مردانگی و ناجوانمردی است. بخاطر کوتاه بودنش در کنار هم قرار دادیم. نوشته اولی از ناصر توسلی و دومی از رشید نافعی است. نگاه مختومقلی در باره جوانمردان و ناجوانمردان روزگار را در این دو مطلب می خوانیم.
الف – مرد ییگیت مرد اردن اونر / نامارد آصلا مرد بولماز
قوردینگ گوزونده اود یانار / شاغال، تیلکی‌لر قورت بولماز
جوانی که صفت مردانگی دارد از مرد پهلوان زاده می‌شود و فرد نامرد نمیتواند این صفات را داشته باشد. همانطورکه آتش(مردانگی) در چشمان گرگ شعله ور می‌شود، شغال و روباه نمی توانند همچون گرگ باشند.
گرگ در اعتقادات تورکمنها ضامن بی مرگی و رهبر و منجی و نمادی از آزادی و آزادگی است و چنانچه رهبر تورکمن ها باید به مثابه یک گرگ شجاع، باهوش، محکم و قابل احترام باشد و این صفاتی است که خداوند به آنها بخشیده است. این اعتقادات به وضوع در منابع کهن نمایان است: “تانگری به آنها آنگونه قدرت داده که لشکریان نیای خاقانم مثل گرگ و دشمنان آنها مثل گوسفند شدند. سنگیاد کول تکین؛ سوی خاوران”
بنابراین مختومقلی شاعر ملی تورکمنها در شعر فوق صفات مردانگی را در گرگ مشاهده می کند.
ب – نامارد کیمدیر، بیلر بۇلسانگ،
نه دییسنگ دییر: “باش اۆستۆنه!”
آزمایئشئن قئلار بۇلسانگ،
هیچ تاپئلماز ایش اۆستۆنده.(پئراغی)
ترجمه :
اگر از مختومقلی سوال کنید مشخصه مهم آدام نامرد چیست
آن است هر خواسته و تقاضایی ازش بکنید خواهد گفت به روی چشم!
اما روز موعود که برسد سر قول و قرارش حاضر نشده و گم و گور خواهد شد!
مرد یئگیت مرد اردن اونار
نامارد آصئلها مرد بولماز
غوردینگ گوزینده اود یانار
شاغال ، تیلکی لار غورت بولماز (پئراغی)
ترجمه
نامردان روزگار عمرا نمی توانند با مردان راستین برابری کنند چون که این تمایز از بدو تولدشان مهر خورده است که جوان مردان ؛ زاده و تربیت یافته مردان اصیل و شیر پاک خوردگان می‌باشند.
هم چنان که شغال و روباه مثال حیوانات نامرد صفتان هم هیچ وقت در پلشتی :نفاق و آتش بیاری در معرکه به پای گرگ نخواهند رسید و در بازی نامردانه شان رقیب گرگ نخواهند شد….
www.ulkamiz.ir
