گفتگو با محمد رضا بهلکه زاده – بخش دوم ( آخر ) / کریم قربان نفس ستایشگر زندگی
پایگاه خبری اولکامیز – لطیف ایزدی* : به بخش پایانی این مصاحبه پربار و مبسوط رسیدیم قبل از آغاز پرسشها در جهت شناخت بیشتر شاعر گنبدی محمد رضا بهلکه زاده متن زیر را از فرزندش نقل می کنیم که این مصاحبه در واقع با یاری و همراهی مجدانه وی به فرجام رسید . دوست و همکار فرهنگی ام مهندس امین بهلکه زاده که اهل شعر و ادبیات است وقتی در باره تحصیلات پدر فرهیخته اش پرسیدم در پاسخ گفت : ” بخاطر اینکه مادرشان را در نوزادی و پدر را در نوجوانی از دست میدهند ادامه تحصیل نمیدهند و کار میکنند اما به دلیل استعداد و علاقه، مطالعات شخصی زیادی داشتن از همان دوران تا اکنون در بیست سالگی اولین شعرشان در رادیو استانی آن زمان پخش میشود و انگیزه بیشتری برای مطالعه پیدا میکنند، اما به دلیل روحیاتشان اهل انجمنهای ادبی و نوشتن در رسانه ها نیستند و اصطلاحا دلی میخوانند و مینویسند. این مصاحبه برای ادای دین ناچیز به ایشان که مرا با شعر و ادبیات و مخصوصا کریم قربان نفس آشنا کردند انجام شد. مصاحبه گفتگوی صمیمانه مثل همه سالهای گذشته بین ما بود که به فارسی ترجمه و ویراستاری کردم. بهلکه زاده کلامش را به ذکر خاطره ای از پدر شاعرش که عمرش دراز باد به پایان رساند :
” یادم میاد دوران کودکی بخاطر رفاقتی که پدرم با شهید معمی هلاکو داشت و اصرار ایشان در جلسات انتخاباتی قبل سخنرانی شهید هلاکو، پدرم اشعار کریم آقا را پشت تریبون میخواندند. مخصوصا این شعر کریم آقا را :
داغ یولونا ، چول یولونا بلد بول
داغ یولوندا چات آچمایان پولات بول
چول یولوندا تیرکش تیرکش بولوت بول
تشنه گورسنگ ، دوداغینا دامیپ گیت. ”
🔴 دیدگاه کریم قربان نفس به عنصر موسیقی در شعر چگونه است؟
شعر و موسیقی از نظر ماهیت و ساختار در هم تنیده و جدایی ناپذیرند و به قول معروف یک روح هستند در دو بدن، علاقه و مودت کریم آقا نسبت به موسیقی در جای جای آثارش مشهود است.
آیدیمینگ ایزندان یانگلاندی بیر ساز
بو نیچیک قدرت قا بو نیچیک آواز؟
منظومه بلند عیال باخشی در ثنای هنر موسیقی جزء آثار ماندگار کریم آقا میباشد همچنین تعداد بسیاری ترانه هایی که با اشعار وی توسط هنرمندان عرصه موسیقی خلق شده و ورد زبان مردم است صادق بر این مدعاست، اشعاری مثل داغلار، آلتینگ بیری، قوملی گلین، یاشلیق دراماسی و بسیاری دیگر از ترانه های ماندگار ترکمنی اشعاری که در وصف جایگاه بخشی بزرگ ترکمن، ساخی جبار سروده است نشان از آشنایی و ارادت بی حد او نسبت به هنر و هنرمندان موسیقی میباشد.
موسیقی از دیدگاه کریم قربان نفس یکی از پایه های مهم و سترگ بنای هویت و فرهنگ ترکمن میباشد چنان که در تشبیهی زیبا دوتار ترکمن را به مانند جایگاه پدر میداند.در شعر دوتار و آجل که از شاهکارهای اشعار اوست تا آنجا پیش میرود که مقام موسیقی را به قداست میرساند و چون دم مسیحایی جان بخش و روح افزا معرفی میکند.
دنیاده همه لر ساز چالیان بولسه
مگر باشینی آلیب قاچاردی آجل
🔴کریم آقا به مقوله زندگی و مرگ چگونه نگرشی دارد ؟
کریم آقا نگاهی وسیع و عمیق اما خاضعانه و آرام به مقوله مرگ و زندگی دارد آنجا که میفرماید: دونیا گلمه گینگ ده نوبتی یاخشی، ینه اولمه گینگ ده نوبتی یاخشی.
وی زندگی را فرصتی میداند برای رشد و کمال بنابراین توصیه میکند قدر لحظات زندگی را بدانیم و از آن غافل نشویم.
عمر سانگا یکه گزک برلیار
سوی عمرینگی سویمگنی دوام اد
عمر،باش، انه، آتا، سانگا یکه گزک برلیار
در اشعار کریم آقا مفهوم زندگی خطی و تک بعدی نیست بل آنچان که در توضیحات قبل گفته شد چند لایه و چند بعدی تعریف میشود، وی زندگی را با تمامی مولفه هایش می ستاید، کار کردن و تلاش برای رزق و روزی، مطالعه و هنر پروری، احترام به نهاد خانواده، پدر،مادر،فرزند و همسر، جامعه و روابط انسانی، معنویت اخلاقی و حتی طبیعت در دایره تعلقات وی در تعریف زندگی قرار میگیرند و برایش بسیار محترم و مقدس اند برای همین او را ستایشگر و سراینده امید، تلاش و زندگی میدانیم.
یوره مه لی یولونگ قیسغا می اوزاق
دورماق جنایت دیر یاتیانچا یورک.
در نگاه کریم آقا محتوای زندگی با همین ارزشها غنا مییابد نه با طول و درازای سالیانی که بر انسان میگذرد بنابراین مرگ را هم به این اعتبار خاضعانه میپذیرد.
آرزووینگ یوز یاشا بولماقدیر شایات
یونه اوزاق یاشدان تاپارمینگ مراد؟
دردلا-ام برمه سنگ، عجیزه قووات
اگیرت بدبخت لیق دیر یوز یاش دیین زات
🔴در این روزگار عنصر عاطفه و احساس کمرنگ شده است چه نیازی به مطالعه اشعار قربان نفس داریم؟
من معتقدم دلیل کمرنگ شدن عاطفه و احساس در روزگار کنونی رابطه مستقیمی دارد با از بین رفتن ارزشها و احترامات در جامعه، در روزگاری که عشق تبدیل به واژه ای تهی از اخلاقیات شده، در روزگاری که چشمان پدران و مادران خونبار از کج فهمی اولاد گشته، ایمان و اعتقاد به پاکی و راستی نشان عقب مانده گی ست و سنت های غنی از فرهنگ و ساز و شعر محدود به موزه ها و مراسمات گاه به گاه، چگونه احساس جان بگیرد وعواطف شکوفا شود.
انسان چاره ای ندارد که به ارزشهای فرهنگی، اندیشه و هنر بازگردد و هرچه مرجع این بازگشت غنی تر باشد رهایی از این اوضاع به سامان تر خواهد بود، برای ما ترکمنها چه مرجع هایی بهتر از امثال کریم قربان نفس که با هم در هوای ارزشهای یک سرزمین فرهنگی نفس کشیده ایم.
وطن، بایداق، سویگی، ایل- گون
بو باش سوزی فرق سیز هچجیکله مه گی
دیلده دال قلبینگا گوتریپ بیلگین
اولاردان هوا دک دم آلشینگ بس دیر
🔴آیا کریم آقا از تخلص هم بهره میبرند؟
تا آنجا که میدانم و اشعاری که مطالعه کردم ندیدم که از تخلصی استفاده شده باشد.
🔴سالها انس و الفت با اشعار کریم قربان نفس چه تاثیری در زندگی فردی و اجتماعی و فرهنگی – ادبی شما داشته است؟
ادبیات به طور عام و شعر به طور خاص، خالق وهمنشین ناب ترین لحظه های زندگی ام بوده و هستند لحظه هایی که در آن خالص ترین شادی ها و غصه ها را در آزادانه ترین وجه خویش تجربه کرده ام و به اندیشه و زندگی من معنا میدهند و طی این سالها در کشیدن بار زندگی برایم قوت قلب بزرگی بوده وهستند.
بی شک همنفس بودن با اندیشه های قربان نفس سهم بزرگی در این احساس دارند. به قول کریم آقا: شوندا دا قوات سن، هر یالنگیز واقتیم
🔴از نظر شما زیباترین شعر کریم کدام است؟
از نظر احساسی شعر یازماسی آغیر دوشون غوشغی بسیار برایم تاثیر گذار بوده و هست اما از نظر آنچه آرمان و دغدغه همیشه گی ام بوده شعریست که به نام کویسه من معروف است.
🔴استاد بهلکه زاده ضمن تشکر از جنابعالی در پایان اگر سخنی دارید بفرمایید ؟
قرن حاضر از سوی اندیشمندان علوم انسانی با این شعار همراه بود:
جهانی بیاندیشید، تا قادر به تحلیل مسائل از زوایای مختلف باشید
و بومی عمل کنید، تا راه حلهای ارائه شده برای مردم خودتان مفید باشد
معتقدم بی شک دیدگاه جامع الجهات کریم قربان نفس واجد چنین جایگاه و پتانسیلی در فرهنگ ترکمن میباشد.توصیه میکنم به جوانان اهل ادب که در کنار بررسی و تحلیل فرمی آثار ایشان، به محتوای افکار و اندیشه های وی بیشتر بپردازند، خدا قوت برای شما و تمامی فرهنگ یاوران سرزمینم.
در پایان دکلمه شعری از کریم آقا را تقدیم مخاطبان محترم شما مینمایم.
*عضو انجمن ادبی جیحون
گنبد – بیست دیماه ۱۳۹۹
صفحه سه – تمام
www.ulkamiz.ir
