فراتی و اعماق معنویت

پایگاه خبری اولکامیز- دکتر اراز محمد سارلی* : از حقایق تلخ زندگی دنیوی این است که مهار عمر به دست خود آدمی نبوده و نخواهد بود. به همین اعتبار از لفظ اجل برای قبض روح استفاده شده است. این مقدمه را با اندوه تمام با اشاره به درگذشت نابهنگام استادی نوشتم که هرگز فکر نمی کردم بدین زودی ها از دستش بدهیم.

استاد حاجی صفر دردی طریک معلم پیشکسوت و شاعر متخلص به “فراتی” اهل امچه لی ( سیمین شهر کنونی) یکی از شخصیت های ادیب ترکمن بود که در طی چند دهه ی گذشته در مجامع و مراکز فرهنگی و مذهبی حضور فعالی داشتند. در اینجا، اختصارا”  به ذکر نکاتی در باره آن بزرگوار می پردازم:

۱. منش و خلق خوی:

استاد طریک، فردی متواضع و با متانت بودند، در نشست و برخاست ها رفتارشان موجد احترام بود و شایسته ی احترام. کسانیکه افتخار شاگردی استاد را داشتند همواره با تکریم از او یاد کرده اند. (خداوند منان بخاطر چنین منش بزرگوارنه شان قرین رحمت الهی نماید.)

۲. فعال فرهنگی، اجتماعی:

ایشان نسبت به مسائل جامعه بی تفاوت نبودند. در مجالس اجتماعی مانند انتخابات، در مراسم های دینی مانند مولودخوانی و شب شعرها، بویژه بزرگداشت های مختومقلی فراغی با کتابچه ی شعری که در اختیار داشت، به شعر خوانی می پرداختند.

۳. جنبه ی شعریت:

به نظر می رسد شعر برای استاد طریک یکی از الزامات زندگی بود. و بدون شعر انگار که بخشی از هویت و شخصیت اش گم و ناپیدا بود. شاید بدین جهت بود که غالبا در مراسم ها با کتابچه ی شعر خود حضور پیدا می کردند تا امکان انتخاب های بیشتری داشته باشند. درباره ی آغاز سرایش شعر توسط وی اطلاع دقیقی ندارم و نمی دانم که آیا قبل از دوران بازنشستگی هم شعر می گفتند یا خیر؟ ولی قطعا می توانم بگویم که او در مرحله ی بعداز بازنشستگی توانست اشعار ارزشمندی را خلق نمایند.

۴. مضامین شعری:

استاد فقید طریک با حوزه ی علمیه امچه لی و استاد رجب آخوندحنفی، ارتباط های طولانی مدتی داشتند.(البته خود آخوند حنفی بی بهره از شعرگویی نیستند و یکبار به بنده گفتند که حدود صد تا صدوپنجاه شعر سروده اند) در مدرسه ی ایشان محفل های دینی در برخی ایام و یا بطور مرتب منعقد بوده و استاد طریک از فعالان این جمع بوده اند. فلذا، اشعار وی سرشار از مضامین دینی و مدائح و نعت پیامبر اکرم و خلفای راشدین و نصایح و توصیه های دینی بوده است.  طبعا بخاطر مناسبت ها ی مختلف ملی و محلی و ترکمنی اشعار روز هم سروده اند.

۵.  تخلص فراتی و مفاهیم آن

استاد طریک در شعرسرائی تخلص “فراتی” را انتخاب کرد، البته رسم  تخلص گزینی در بین ترکمنان معاصر بی سابقه نیست. چرا که شاعر دیگر بندرترکمن مرحوم حاجی محمد قزل برای خود تخلص” غزالی” را انتخاب نمود. و دو مجلد  کتاب شعر ایشان در نشر مختومقلی فراغی به زیور طبع آراسته شد. مراد استاد طریک از انتخاب چنین تخلصی، طبعا ایهام و عمق دارد. چرا که وی در سرودن اشعار خود بدنبال زلالیت آب فرات بود و یا به عمق شگفت انگیزش توجه داشت که در دل خود در و گوهر پنهانی را می پرورد. و یا اینکه می خواستند اینگونه پیام دهند، حال که نمی توان همه ی آب دریا را کشید، می توان به قدر تشنگی از جرعه های معرفت از آن نوش کرد. در هرحال تخلص فراتی ، دارای بار عمیق معنای است و بسیار شاعرانه انتخاب شده است

۶. اشعاری که بالاخره کتاب نشد!!

یکی از دغدغه های اینجانب، چاپ و انتشار آثار اهل قلم ترکمنصحرا بوده و هست. بدین جهت که بنده به عنوان اهل قلم می دانم که فراهم کردن یک کتاب بویژه نظم شعر چه کار طاقت فرسایی است. و همچنین به عنوان ناشر، همچنانکه در لید این نوشتار یادآور شدم، بخوبی واقفم که بر عمر آدمی و طلوع مجدد آفتاب حیاتش اعتباری نیست. لذا همیشه اهل قلم را تشویق نموده ام تا دیر نشده، و صحت و سلامت برقرار است، خود دست به کار شده، برای نشر اثر خویش قدم پیش بگذارند.

متاسفانه، اغلب اهل قلم پا به سن گذاشته ی  ما، یا بخاطر تواضع و یا دلایل دیگری مانند ضرورت پاره ای اصلاحات و تدقیق بیشتر، این مهم را بر عهده ی تعویق انداخته، موجب فرصت سوزی گشته، “اجل غایب” بر سر راه نشسته، همه ی امیدها بر باد می رود.چرا که گفته اند:”قالان ایشه قار یاقار”

در کمال تاسف، برای بارهای متوالی این مسئله در باره استادگرامی ما حاجی صفر دردی طریک هم اتفاق افتاد. چرا که با آن مرحوم بارها و بارها صحبت کرده، خواستار انتشار مجموعه اشعار ایشان گردیدم. بویژه وقتی که به گرگان می آمدند و در منزل فرزند برومندشان مهندس طریک به سر می بردند و به مسجد قزاق محله ما تشریف می آوردند، با هم گپ و گفت می کردیم و بنده هم بخاطر همان نگرانی ها، تلنگری می زدم که مجموعه اشعارشان را بی درنگ و هرچه زودتر منتشر نمایند.

حیف و صد حیف، با خبر درگذشت استاد، این فرصت از دست رفت تا در سلامتش شاهد چاپ اثر ارزشمند خود باشد. بلکه فرزندان ایشان، به مصداق “هیچ دن گیچ یاخشی”  این یادگار معنوی را با به چاپ سپردن، به نسل های آتی ترکمن به یادگار بگذارند. روحش شاد و راهش مستدام باد

*موسس و مدیر مرکز چاپ و نشر مختومقلی فراغی / گرگان،۴بهمن ۱۳۹۹

www.ulkamiz.iran