یادداشت

چند نوع نوشتن

پایگاه خبری اولکامیز- امان محمد خوجملی : بعد از آزادی از بازداشت دوازده روزه هم نوع نگاه و هم نوع سئوال دوستان و افراد عادی از نوشته های من اندکی تغییر کرده است. چرا می نویسم؟ چگونه می نویسم؟ برای چی می نویسم؟ و سئوالاتی از این قبیل که احساس کردم جای یک یادداشت مستقل در این زمینه خالی است.

تصمیم  گرفتم دراین خصوص دانسته های خودم را با دوستان در میان بگذارم. شاید این سئوال برای دیگران هم مطرح باشد. چون سئوال هر چه بیشتر مطرح شود نشانه ی مشکل در آن زمینه است.

بعضی نوشته ها علمی است که دانشمندان و متخصصان گوناگون در رشته های مختلف اطلاعات خود را طی مقاله ای یا کتابی یا با سخنرانی حضوری یا با فایلهای صوتی و تصویری با مردم و یا با دانشجویان در میان می گذارند. این یک نوع نوشتن است.

ضمن بسیاربا اهمیت بودنش دولتها زیاد در مورد اینگونه نوشتنها حساسیتی ندارند. چون ارتباط مستقیمی با کارحاکمان قدرتمند ندارد. اما در عمران و آبادانی و پیشرفت کشورها رل زیادی بازی می کند. هرجا کارهای غیرعلمی زیاد باشد هم هزینه های زیادی صرف امور می شود و هم نتیجه ی کمتری به دست می آید. نگاه علمی کارهای پیچیده را ساده و آسان می کند. نگاه غیرعلمی کارهای ساده و آسان را هم پیچیده و پرهزینه و گاهی اوقات غیر ممکن می کند.

نوع دوم نوشتن نگاشته های فرهنگی است. افرادی مانند دکتر سروش و ملکیان وکدیور و شبستری ودیگر اندیشمندان از طریق انتشارکتاب یا مجله یا فایل پی دی اف در فضای مجازی یا با فایلهای صوتی و تصویری سخنرانیهای خود را در خصوص اندیشه ها و شعرهای حافظ و مولوی و سعدی و دیگر بزرگان فرهنگ و ادب و عرفان و دین و فلسفه منتشر می کنند.

در این خصوص هم حساسیت حکومت خیلی شدید نیست آنها را به نوعی تحمل می کنند. البته این نوع کارهای سنگین فرهنگی که در تاریخ ماندگار است کار هرکسی نیست. تنها فیلسوفان و دانشمندان می توانند از عهده ی آن برآیند.

نوع سوم نوشتن کارهای ژورنالیستی است که خود به چند دسته تقسیم می شود. مقالات سیاسی و اقتصادی و فرهمگی واجتماعی و هنری و سینمایی و ورزشی و امثال آن می باشد. آنچه برای حکومت حساسیت و نگرانی ایجاد می کند مقالات سیاسی و انتقادی می باشد.

حکومت فکر می کند با این گونه مقالات سیاسی و انتقادی موقعیتش تضعیف می شود. درمقالات سیاسی هم می شود سه نوع ظاهرشد. تحلیل و حمایت دربست از حکومت مانند روزنامه کیهان، نگاه تحلیلی وکنشگر سیاسی.

درنگاه تحلیلی نویسنده باید بی طرف باشد. یعنی آنچه اتفاق افتاده را حلاجی کند و نقاط ضعف و قوت آنرا برملا کند. این نوع نگاه ممکن است در بعضی مواقع به نفع حکومت باشد و در بعضی مواقع به ضرر حکومت. در نگاه تحلیلی اطلاعات لازم و کافی در خصوص موضوع مورد بحث و هم اندوخته ی تئوریک پیشین ضرورت دارد.

هرکس در این دو مورد«اطلاعات در خصوص موضوع مورد بحث واندوخته تئوریک» قوی تر باشد می تواند تحلیل بهتری ارائه دهد. نگاه تحلیلی خطر کمتری برای نویسنده دارد. چون عنصر نیت یا سوء نیت در آن کمتر دخالت دارد.

اما درکنشگری سیاسی نویسنده خیلی بی طرف نیست. چون نویسنده بیشتراوقات اغراض سیاسی خود را دخالت می دهد و قصد جلو بردن آنرا دارد. این نوع نوشتن برای نویسنده خطرناک است چون حاکمان آنرا طرح آلترناتیو برای خود ارزیابی می کنند.

مصداق بارز چنین مسئله ای موضع گیری آقایان سید محمد خاتمی و شاهزاده رضا پهلوی در خصوص حوادث خوزستان است. هر دو از حکومت انتقاد و از مردم حمایت کرده اند. اولی خواستار اصلاحات اساسی برای نجات حکومت از سقوط است. دومی خواهان انقلاب برای سرنگونی حکومت است. حکومت هم صرف نظر از نیات آنها با هردو مخالف است.

نوع دیگر نوشتن داستانهای کوتاه و بلند و قصه می باشد که تخیل و خلاقیت خیلی بیشتری می خواهد و بیشترین بار فرهنگ سازی و ارتقاء فرهنگی در این قسمت نهفته. حکومتها به این نوع نوشته ها با توجه به ماهیت و موضوع آن برخورد می کنند. مکتوبات دیگری مانند شعر و طنز و هنر و حقوق و فلسفه و عرفان و دین و مذهب و امثال آن وجود دارد که چشم تیزبین حاکمان همیشه ناظر آن هستند تا ببینند به نفع حکومت است یا به ضرر آن.

به هرحال در حکومتهای غیر دموکراتیک هیچ عرصه ای خالی از خطرنیست و احتیاط و محافظه کاری شرط اول است و گرنه احتمال برخورد وجود دارد. اما بیشترین خطر در نوشته سیاسی و طنز سیاسی و دینی و مذهبی است. مخصوصاً اگر قرائت رسمی را با چالش مواجه کند.

در گنبد به صورت رسمی طبق آمار اداره ارشاد گنبد حدود ۵۵ خبرنگار و روزنامه نگار وجود دارد. عده ای کمی از آنها در منطقه ی مین گذاری شده قدم می گذارند. بقیه نان و ماست خودشان را می خورند و کارشان نوشتن برای نوشتن است.

www.ulkamiz.ir


نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا