پایگاه خبری تحلیلی اولکامیز- عثمان آخوند نظری یکی از همراهان اولکامیز نوشت: از تولد و وفات حاللی آخوند بزرگ اطلاعات دقیقی در دست نیست زیرا در آن دوران شناسنامه ای وجود نداشت وآدمها باعشیره و قبایل شناخته میشدند .
ولی تاریخ تولد اولین پسر ایشان که ملا ابراهیم نام داشت ۱۲۸۲ هجری شمسی نوشته شده است و از وفات نوه اش که اسم ایشان را نام گذاری کرده و وی را آخوند کاکا میگفتند ده سال میگذرد و هنگام وفاتش آخوند کاکا ۷۰ سال سن داشت و چون درآن روزگاران چیزی بنام جلوگیری از فرزند بیشتر معنی نداشت و فرض را بر آن بگیریم که یک سال بعد از فوت حاللی آخوند بزرگ ، نوه اش ( آخوند کاکا) بدنیا آمده باشد تخمینا ۸۰ یا ۸۲ سال پیش از دنیا رفته است.
با کمال تأسف از نوادگانشان کسی نمیداند که هنگام وفاتش چندساله بوده اند ولی خوشبختانه به یاری تکنولوزی که یک قطعه عکس دست جمعی با چند علمای بزرگ آن دوران گرفته شده است و آن عکس سیاه وسفید گروهی در سال ۱۳۱۲ هجری شمسی توسط یک مقام دولتی گرفته شده است ، اکنون یک سالی از تاریخ را گویاست.
حاللی آخوند پسر قلیچ محمد اصالتا مختوم و از تحصیل کردگان بخارای شریف بوده است. ابتدا در روستای هیوه چی ساکن بوده بعد با دعوت و همکاری چندی از یاشولی های آن دوران به کناره ی گرگان رود آورده شده‌اند از آنجاییکه ایشان هم سید ( مختوم) و هم علما بودند به احترام ایشان نام این روستا را نیز بنام آن آخوند محترم ثبت کرده بودند که روستای حاللی آخوند نامگذاری شده است .
ریش سفیدان (یاشولی) های پیشین روستا در خاطراتشان گفته بودند که درآن روزگاران جهت تدریس علوم دینی ، چهارباب حجره به همراه یک مسجد از سنگ آجرهای لاغر قدیم که با چندین رأس قاطر و ارابه ، درطول چندماه آورده شده است ، بنا نهاده بودند .
در دوران طفولیت خودمان نیز دیده بودیم که چهارگوشه ی حجره حالی آخوند ایشان مناره هایی به ارتفاع یک ونیم- دومتری داشت ، سقف اتاق هایش از آجرلاغر طاق زده شده بود .
گویند معمار آن حجره قدیمی که درسال ۱۳۴۱ هجری قمری ( ۱۰۱) سال پیش ساخته شده است یک معمار فارس و از یک شهرستان دیگر آمده بود . و واقعا معماری ساختمان آن حجره قدیمی ، درصدسال پیش که مردم برای زندگی شخصی خویش خانه آجری نداشتند ، منحصربفرد بود ولی متأسفانه به علت ندانم کاری یکی از نوادگان آن حضرت سالها متروکه مانده و با تأسف بسیار اکنون خرابه ای بیش نیست .
حاللی آخوند مختوم درآن روزگار چندین سال به تدریس مشغول بوده و چندین نفر از جمله ملا امان نظر آغا پدر استاد کوشک آخوند تقصیر و ملا آق قلی سارلی از روستای سارلی مختوم و یکی از پسران خود حاللی آخوند بنام ملا ابراهیم حاجی و ملا قلیچ محمد و چند تن دیگر ، از شاگردان حاللی آخوند ایشان بودند .
گویند حاللی آخوند یک گله بزرگ گاو داشته است و چون آن دوران تمام زمینها بایر ومرتع بود گفته میشود درحالی که ابتدای ستون گله های گاو به «آق ناوورتپه »که حدود یک کیلومتری جنوب روستا واقع است میرسیده ، آخرستون تازه از آغل حرکت میکرده است .
بااین توصیف که ایشان آدم متمولی بوده وازعهده مخارج شاگردانش براحتی برمیامد . در آن روزگاران که آدمها اکثرا بیسواد بودند و اندک کسانی مثل آخوند یا ملا خواندن نوشتن با سواد قرآنی بلدبودند.
قصه ای جالب از حاللی آخوند : در آن زمان دکتر و پزشک زیاد نبود . یکی از اهل ساری بخش هرساله در فصل بهار تعادل روحی اش بهم میخورد و چندنفر آخوندملا برای دعادرمانی آورده بودند که اتفاقا به خود آنها نیز حمله کرده آسیب زده بود . عاقبت از حاللی آخوند کمک خواسته بودند و ایشان چون ازقبل ازماجراخبر داشت از بدو ورود باشلاق اسبی که در دست داشت چندین بار به باسن و پشت گردن آن دیوانه روحی زده بود بطوریکه. انگار زیرش آتش زده باشند ، بعد با اندک دعایی مداوایش کرده بود.
یک بار نیز یک آدم ثروتمندی که گله دوهزار رأسی گوسفند داشت آخوندهای سرشناس را جمع کرده و گفته بود هرکس که اهل بهشت بودن مرا تضمین نماید یک اسب نژاد خوب با جل قرمز تقدیم میکنم که حاللی آخوند ایشان گفته بودند اسب را زین کن که شما وسط بهشت نشستی !!. و وقتی دیگر علماء باتعجب پرسیده بودند شما با چه جرأتی گفته ای که بهشتی هستند؟!!
درجواب گفته : هیچکس ازفردایش خبرندارد که چی پیش خواهد آمد چه برسدبه بهشت یا جهنمی بودن ولی وقتی دیدم این آدم احمق بلاخره این اسب نجیب ش را به یک کلاهبرداری میدهد گفتم که خودمان بگیریم بهتراست تا دیگران !
حاللی آخوند دو تا زن داشتند . از همسر اولشان ابراهیم ملا و حکیم کدخدا بدنیا آمده بودند و ازدومین همسرشان اسماعیل ، احد و یوسف سیدی بدنیا آمده بودند که در حال حاضر ثم مختوم ساکنند و نوادگان مختلفی ، درقید حیات هستند .
www.ulkamiz.ir
