قدرت فضای مجازی و رسانه های آزاد

پایگاه خبری اولکامیز- امان محمد خوجملی : فضای مجازی و رسانه های مستقل و آزاد به تدریج در ایران کارکرد واقعی و قدرت خود را نشان می دهند. فضای مجازی و رسانه های آزاد آگاهی سیاسی و اجتماعی افراد را بالا برده و نوعی مطالبه گری از حکومت و دولت و مسئولان محلی و ملی را دامن می زند.

عمل و رفتار همه ی کسانیکه با قدرت سیاسی و اجتماعی و با تصمیم گیریهای بزرگ و کوچک بر افکاری عمومی تاثیر می گذارند را زیر ذره بین برده و زنگ هشیار باش را به صدا در آورده است. هرکسی با سوء استفاده از قدرت خود چه قدرت سیاسی چه قدرت اقتصادی چه قدرت اجتماعی و فرهنگی و چه قدرت مادی و معنوی بخواهد به دیگرا ن تحکم ناحق کند رسانه های آزاد و مستقل آنها را به داوری و قضاوت عمومی می کشانند.

این طلیعه ای مبارک برای پاسخگو کردن صاحبان قدرت است که شما  به اندازه ی قدرت و مسئولیتی که دارید باید پاسخگو باشید. این به خودی خود کم دستاوردی نیست و در عین حال تا رسیدن به نقطه مطلوب هنوز فاصله زیاد داریم. فضای مجازی شرط لازم است اما شرط کافی نیست.

من باب نمونه چند مورد حوادث ناگوار را که در ترکمن صحرا اتفاق افتاده را مثال می آورم که قدرت رسانه چقدر به صحنه عمومی کشاندن آنها موُثر بوده است. حدود دو سال پیس در روستای نارکلاته رامیان یک معلم به چند دختر کلاس ابتدایی تعرض بدنی کرده بود از روستا فرار کرد.

در آن موقع با ورود چند نفر از خبرنگاران و نویسندگان به قضیه و با اطلاع رسانی و با نوشتن خبر و تحلیل شخص خطا کار به دادگاه احضار و مجازات سبکی گرفت در حد چند ضربه شلاق و چند ماه تبعید.

علتش این بود رسانه ها و فضای مجازی نتوانستند موج اجتماعی و مطالبه گری را به صورت گسترده در میان مردم گسترش بدهند. یعنی قدرت و فشار افکار عمومی غایب بود. بیشترین قصور و تقصیر هم از طرف ما صاحبان رسانه و قلم بود که نتوانستم افکار عمومی را به قضیه حساس کنیم.

اما در واقعه ی روستای عرب سرنک عکس العمل شدید مردم در همان لحظه و ورود رسانه های آزاد و مستقل در فضای مجازی و متعاقب آن ریختن مردم و جوانان به خیابانها فرصت مصلحت اندیشی و توجیه گری و ماله کشی را از برخی  از مسئولان زیربط گرفت و آنها را وادار کرد تصمیم خوب و مناسبی در مقابل شخص خطا کار بگیرند.

در چنین مواقعی بیشتر مسئولان اگر شخص خطاکار حکومتی و یا کارمند دولت باشد سعی در کوچک و کم اهمیت نشان دادن واقعه ی روی داده می کنند. همچنانکه در قضیه روستای نارکلاته رامیان چنین شد و شخص خطاکار با وجود خطای بزرگ مجازات بسیار سبکی گرفت. در صورتیکه جُرم و ماهیت کار هر دو نفر یعنی معلم رامیانی و نگهبان سد عرب سرنک یکی بود و حتی معلم رامیانی به تعداد بیشتری از دخترکان تعرض کرده بود.

در قضیه واقعه ی روستای سلاق نوری رسانه های آزاد و شخصیت های مستقل مدنی هم خوب ورود کردند تا جاییکه نهادهای امنیتی و انتظامی را به تکاپو انداختند و با تلاش و زحمات شبانه روزی آنها کودک ربوده شده به آغوش خانواده باز گردد و جای نهایت تقدیر و تشکر را دارد. اما چرا آنها با لطیف ایزدی مدیر سایت اولکامیز که فقط خبر آن را پخش کرده بود چنان با عصبانیت برخورد بکنند. این قدرت رسانه های مستقل و غیر وابسته را نشان می دهد که هنوز برای شان قابل هضم نیست.

در کشورهای صنعتی اگر یک کار تروریستی یا کودک ربایی صورت گیرد تمام رسانه ها و شبکه های تلویزیونی برنامه های عادی خود را تعطیل و افکار عمومی را برای کمک به نیروهای پلیس آماده می کنند تا پلیس و نیروهای امنیتی هر چه زودتر به نتیجه برسند. اما اینجا اینطوری نیست نیروهای انتظامی و امنیتی سعی می کنند تا کار را در سکوت مطلق دنبال کنند. اسم آن را هم گم نشدن سرنخها می گذارند در صورتیکه در دست رسانه ها ی آزاد جز خبر و اطلاع رسانی سرنخی وجود ندارد تا افشای آن مانع کار پلیس شود. از طرف دیگر ربایندگان هم می دانند طرفشان دولت و نیروهای امنیتی است که شب و روز دنبالشان هستند. آنها در این خصوص با کسی شوخی ندارند که تردید بکنند.

من در اینجا لازم می دانم یک نمونه از سطح ملی را هم مثال بیاورم که قدرت رسانه و فناوری های نوین چکارها که نمی کند. فکر می کنم حدود سه سال پیش دو جوان تهرانی در یکی از خیابانهای تهران از یک نفر زور گیری کرده بودند از قضا از شانس بد آنها تصویر آنها به فیلم برداری یک دوربین مدار بسته افتاده بود و صحنه زور گیری آنها در سراسر کشور پخش شد.

مسئولان قوه قضائیه با دیدن این فیلم بلافاصله آن دو جوان را دستگیر و در مدت کوتاهی هر دو تای شان را محاکمه و اعدام کرد. چون قوه قضائیه احساس کرد با پخش این فیلم اقتدار و قدرت حکومت خدشه دار شده است.

اگر چنانچه از کار آن دو جوان نگون بخت فیلمی گرفته نشده بود یا فیلم گرفته شده پخش نشده بود آن دو جوان اعدام نمی شدند و مانند هزاران مجرم دیگر به صورت عادی محاکمه می شدند و مجازات سبکی مانند چند ماه یا چند سال زندان می گرفتند. چون جرم آنها مجازاتش در حد اعدام نبود. فقط حساسیتی که فضای مجازی در افکار عمومی ایجاد کرده بود و رفتار عکس العملی قوه قضائیه چنین بلایی را بر سر آنها آورد.

اگر قدرت فضای مجازی و رسانه های مستقل و آزاد وجود نداشته باشد بقول یکی از دوستان خیلی ها به سلام مردم جواب هم نمی دهند. این قدرت است که قدرت را جوابگو می کند. پس قدر این نعمت را بدانیم منفعت آن شامل همه از جمله مسئولان هم می شود. گرچه آنها همیشه در صدد محدود کردن این فضا هستند.

www.ulkamiz.ir