مطالب ویژه

راز حضور پرشور و شوق انگیز ترکمنها در آق توقای

جامعه تشنه است؛ تشنه معنویت و فرهنگ . .

پایگاه خبری اولکامیز – لطیف ایزدی: مراسم بزرگداشت ۲۹۰ مین سالگرد تولد مختومقلی فراغی شاعر بزرگ ترکمن، عصر و شامگاه پنج شنبه ۲۸ اردیبهشت ماه سال جاری در جوار آرامگاهش برگزار شد.  حضور هزاران نفر در آق توقای مایه حیرت و شگفتی بود به طوری که یکی از مسئولان محلی جمعیت حاضر را ۸۰ هزار نفر اعلام کرده است.

حضور این همه انسان مشتاق در واقع یک سرمایه فرهنگی – ادبی برای استان و کشور است که باید آن را مغتنم شمرد. اینگونه اجتماع عظیم را در کمتر مراسم فرهنگی هنری ادبی در سطح کشوری می توان دید.

اما دلایل حضور  حداکثری و دلگرم کننده مردم ترکمن در مراسم مختومقلی که همه ساله در آخرین پنح شنبه اردیبهشت ماه در ترکمن صحرا  تکرار می شود چیست؟! چه عواملی سبب می شود که آنها در مراسم مختومقلی حضوری پربار داشته باشند ؟

 دلیل اول وجود شخصیت فرهنگی ، ادبی ، عرفانی و  اجتماعی  بی نظیر مختومقلی فراغی در شعر و ادبیات ترکمنی است.  او که بسان فردوسی احیاگر زبان است و چون حافط فقط یک دیوان دارد ولی نام و شهرتش جهانی شده است. شاعری که خود پیش بینی می کند نامش در جهان ماندگار خواهد شد.

مختومقلی دییر لر منیگ آدیمی / عالم الین چویر گورسه اودیمی

ای یارانلار کیمه دیسم دادیم؟ / باشیم چیقمار نه غوغایه ساتاشدیم 

 مختومقلی شخصیتی است که باخشی ها بیش از هر شاعر دیگر،  سروده هایش را با نوای دوتار زمزمه می کنند. اشعاری که در گوش مردم ترکمن آشناست.فراغی در لایه های زیرین جامعه نفوذ کرده و حتی در محاورات خود وقتی سخنی را می خواهند مؤکد کنند به مختومقلی استناد می کنند.

 دلیل دوم تنوع و تکثر در مراسم است که جاذبه می آفریند.  در واقع این مراسم را  می توان فستیوال فرهنگی هنری دانست که خوانندگان و هنرمندان مختلف با شور و عشق در آن حضور می یابند و با اجرای موسیقی، علاقمندان را به شوق می آورند. یک شب استثنایی که نظیری ندارد و در آن آسمان آق توقای از شعر و ساز و آواز گلباران می شود.  

 دلیل سوم مردمی و خودجوش بودن مراسم است.  نهادهای مدنی و انجمن ها و گروههای فرهنگی ادبی هنری ترکمن صحرا  در برگزاری هر چه بهتر این مراسم سنگ تمام می گذارند و نقش بسزایی دارند. مردم در مراسم نقش اول را دارند ، به همین خاطر خود آنها  هم از آن استقبال گسترده ای می کنند.

دلیل چهارم –  حضور در آق توقای برای ترکمن ها  به یک رفتار پسندیده  تبدیل شده است. گویی که یک رویداد  ملی است همانگونه که ایرانیان مطابق سنت قدیمی در سیزده بدر از خانه بیرون می آیند و  به طبیعت پناه می برند. مردم ترکمن نیز در آخرین پنج شنبه دومین ماه بهاری به آق توقای می شتابند و آنجا روح و جان خود را با ادبیات و هنر  و عرفان صفا می بخشند. 

دلیل پنجم – مردم به تفریح و شادی و موسیقی نیاز دارند. قاطبه انسان ها موسیقی را می پسندند و از آن لذت می برند. موسیقی مرزها را در می نوردد و تاثیرگذار است و روح و جان آدمیان را می نوازد. بی تردید جامعه خسته و دلزده و نا آرام ، نسبت به دیگر جوامع به موسیقی بیشتری نیاز دارد.  سعدی هم با موسیقی موافق است و در خطاب به مخالفانش می سراید :

اشتر به شعر عرب در حالت است و طرب

 گر ذوق نیست تو را کژطبع جانوری

بسیاری از منظر شادی و تفریح و شعر و آواز به مراسم مختومقلی میروند. در عین حال مزار شاعر را زیارت می کنند و  برای شادی روح پدر و پسر خفته در خاک آزادی و  فراغی و  اموات و درگذشتگانشان دعا می  کنند.

 دلیل ششم – حضور هنرمندان و شاعران متعدد از مشهور تا گمنام، از میانسال تا جوان ،  در مراسم باعث می شود که علاقمندان با سلایق مختلف به مراسم بیایند و بدون پرداخت هیچ هزینه ای برنامه ها را ببینند و بشنوند.  در واقع در صحرای فراخ  آق توقای برای همه هنرمندان میدان هست. همه می توانند  هنر ادبی و موسیقیایی خود را  را به دیگران نشان  دهند.

دلیل هفتم – تبلیغات گسترده مراسم مختومقلی به مدد رسانه های مجازی و الکترونیکی باعث می شود که مردم ترکمن و حتی غیر ترکمن نگاه ویزه ای به مراسم داشته باشند و برای حضور در آن برنامه ریزی کرده  و با شوق و هدفمند در مراسم شرکت کنند.

دلیل هشتم  – از دیدگاه برخی مراسم مختومقلی  در آق توقای به مثابه یک دانشگاه فراگیر است. مشتاقان به فرهنگ و ادبیات را با شاعران و هنرمندان و نویسندگان و صاجب نظران آشنا می سازد و بر تجربه فرهنگی ادبی آنها می افزاید. 

دلیل نهم – برخی این شب را شب ملی ترکمن ها می دانند و حضور در آن بر ای خود ضروری می پندارند شبی که همدلی در آن موج می زند و به آدمی احساس غرور می دهد . شکوه و عظمت صحرا در آن نمایان است. مراسمی که از یک نگاه هویت بخش است و به جوانان و نوجوانان و همگان ، هستی و کیستی و چیستی و هویت شان  را یاد آور می شود.  

دلیل دهم  – مکان ساده و بی غل و عش مراسم جذابیت دارد.  حضور  سبز مردم در صحرای دلگشا با کمترین امکانات در فراز و نشیب تپه های غبار آلود شگفت انگیز است.  آق توقای منطقه گردشگری است که آینده درخشانی دارد و نیاز به رسیدگی مضاعف بیش از پیش احساس میشود.  این منطقه بکر و بدیع برای مسافران و گردشگران از نظر طبیعی و جغرافیایی و آب و هوا  جذابیت های خاص خود را دارد .

پایان کلامم را از روزنامه نگار برجسته کشورم مهرداد خدیر نقل می کنم که می نویسد: « جامعه تشنه است؛ تشنه معنویت و فرهنگ . .  وقتی شماری سرگرم قدرت و بهره مادی از معنویت شده‌اند و جز تهدید و برخورد هنری ندارند و نه که آبی نمی‌نوشانند که گاه چراغی را هم خاموش می‌کنند مردمان معنویت را در ادبیات و در فرهنگ می‌جویند به سان تشنگانی در جست‌و‌جوی آب . . . جامعه تشنه است و دنبال آب زلال… آب نه سراب. آبی گوارا بی‌افزودنی . .. .
  اتفاقی بزرگ در جامعه ایران رخ داده است. ممکن است در عرصه سیاست انکار شود ولی در نگاه فرهنگی مردمان به وضوح قابل مشاهده است. جامعۀ ایران تشنۀ فرهنگ و ادبیات ناب است. بی پیوست. بی اندرز. با شوری از جنس مولانا و شمس »*

* عصر ایران

www.ulkamiz.ir


نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

دکمه بازگشت به بالا