نامه یک ترکمن به وزیر آموزش و پرورش

پایگاه خبری اولکامیز –

به نام خدا

ریاست محترم وزارت آموزش و پرورش ایران

با سلام و احترام

با توجه به شرایط آموزشی کشور در سال‌های اخیر، به‌ویژه پس از همه‌گیری کرونا، امروز با دو بحران هم‌زمان روبه‌رو هستیم: ضعف در سواد پایه دانش‌آموزان و کمبود تغذیه مناسب در دوران رشد. این دو عامل، در کنار یکدیگر، تهدیدی جدی برای آینده علمی و اجتماعی کشور محسوب می‌شوند.

مطالعات علمی متعدد نشان داده‌اند که رشد مغز انسان از پیش از ورود به مدرسه آغاز شده و تا پایان دوران نوجوانی ادامه دارد. در سال‌های اولیه زندگی، مغز کودک با سرعتی چشمگیر در حال شکل‌گیری است و تغذیه مناسب در این دوره، نقش حیاتی در ساختار نورونی، حافظه، تمرکز و توانایی حل مسئله دارد. در دوران مدرسه نیز، مغز همچنان در حال تکامل است و نیازمند دریافت مستمر مواد مغذی، خواب کافی، تحریک آموزشی و تعامل اجتماعی سالم می‌باشد.

در بسیاری از مناطق محروم کشور، دانش‌آموزان با سوءتغذیه یا تغذیه ناکافی مواجه‌اند. این مسئله نه‌تنها سلامت جسمی آنان را تهدید می‌کند، بلکه توان یادگیری، انگیزه تحصیلی، و عملکرد شناختی‌شان را نیز به‌شدت کاهش می‌دهد.

امسال، آمار پذیرش دانشجویان از مدارس دولتی در کنکور سراسری، به‌ویژه در رشته‌های پرطرفدار، به‌طور نگران‌کننده‌ای کاهش یافته است. این کاهش، بیش از هر چیز، بازتابی از بحران عمیق در سواد پایه دانش‌آموزان است؛ بحرانی که در مناطق محروم کشور شدت بیشتری دارد. وضعیت سواد پایه در دوره ابتدایی، به‌ویژه در مهارت‌های بنیادین مانند املا و ریاضی، نگران‌کننده است. بر اساس ارزیابی‌های ملی، بسیاری از دانش‌آموزان در پایه‌های اول تا سوم ابتدایی در نوشتن صحیح کلمات، درک مفاهیم عددی، و انجام محاسبات ساده دچار ضعف هستند. این اختلال‌ها نه‌تنها مانع پیشرفت تحصیلی در سال‌های بعد می‌شوند، بلکه اعتماد به نفس آموزشی دانش‌آموز را نیز تضعیف می‌کنند.

در چنین شرایطی، برگزاری کنکور سراسری بدون در نظر گرفتن تفاوت‌های آموزشی، اقتصادی و تغذیه‌ای میان دانش‌آموزان، به نابرابری بیشتر دامن می‌زند. دانش‌آموزی که در مدرسه دولتی و منطقه محروم با کمبود معلم، منابع آموزشی، و تغذیه مناسب روبه‌روست، نمی‌تواند با دانش‌آموزی که در مدارس برخوردار و با امکانات کامل تحصیل کرده، رقابت برابر داشته باشد. اگر عدالت آموزشی هدف نظام تعلیم و تربیت است، باید شرایط رقابت علمی نیز برای همه داوطلبان یکسان شود.

کشورهایی که امروز در مسیر توسعه قرار دارند، سال‌ها پیش به این پیوند حیاتی میان تغذیه، آموزش و عدالت آزمون‌ها توجه کرده‌اند و با اجرای برنامه‌های تغذیه مدرسه‌ای و اصلاح نظام سنجش، توانسته‌اند شکاف آموزشی را کاهش دهند.

لذا پیشنهاد می‌شود وزارت محترم آموزش و پرورش، با همکاری سایر نهادهای مرتبط، اقدامات زیر را در دستور کار قرار دهد:

🔹 اجرای برنامه تغذیه رایگان یا یارانه‌ای در مدارس مناطق محروم

🔹 تأمین میان‌وعده‌های مغذی (مانند شیر، تخم‌مرغ، نان کامل، میوه) برای دانش‌آموزان در سنین رشد

🔹 آموزش خانواده‌ها درباره تغذیه مناسب کودکان و نوجوانان از طریق مدارس و رسانه‌ها

🔹 پایش سلامت تغذیه‌ای دانش‌آموزان با همکاری وزارت بهداشت و درمان

🔹 تدوین سیاست‌های بلندمدت برای پیوند تغذیه با کیفیت آموزشی و عدالت تحصیلی

🔹 تقویت آموزش پایه در مناطق محروم از طریق جذب معلمان توانمند، تأمین منابع آموزشی، و حمایت‌های انگیزشی

🔹 طراحی برنامه‌های جبرانی برای تقویت مهارت‌های پایه‌ای مانند املا، خواندن، نوشتن و ریاضی در دوره ابتدایی و متوسطه اول

🔹 بازنگری در نظام سنجش و پذیرش دانشگاه‌ها با هدف ایجاد فرصت برابر برای دانش‌آموزان مدارس دولتی و مناطق محروم

اگر امروز برای سواد، تغذیه و عدالت آموزشی سرمایه‌گذاری نکنیم، فردا با نسلی روبه‌رو خواهیم بود که نه توان یادگیری دارد، نه قدرت تحلیل، و نه ظرفیت مشارکت در توسعه کشور. پزشک، مهندس، معلم و مدیری که از سواد کافی و انرژی لازم برخوردار نباشد، نه‌تنها نمی‌تواند کشور را بسازد، بلکه ممکن است آن را از مسیر پیشرفت منحرف کند.

امروز، تصمیم‌گیری جسورانه شما می‌تواند آینده‌ای روشن برای فرزندان این سرزمین رقم بزند.

با احترام

حاجی گلدی کُر

www.ulkamiz.ir