سخنرانی جامعه شناس ترکمن در دفتر بنیاد مختومقلی گنبد برگزار شد + تصاویر

پایگاه خبری اولکامیز- عبداللطیف ایزدی:

دکتر محمد امین کنعانی، جامعه شناس ترکمن عصر چهارشنبه ۵ آذر ۱۴۰۴ میهمان بنیاد مختومقلی فراغی گنبد بود. وی که دکترای جامعه شناسی دارد و استاد دانشگاه گیلان می باشد در مورد قشربندی اجتماعی ترکمن های ایران سخنرانی کرد. سخنان وی بیشتر بر پایه آثار و نظرات ویلیام آیرونز انسان شناس آمریکایی بود و به زبان ترکمنی انجام شد. در ذیل ترجمه فارسی بخش هایی از سخنان وی را می آوریم :

مهمترین تمایز ترکمن ها با دیگران از منظر سیاسی است. زندگی ترکمن ها بیشتر تحت الشعاع مسائل سیاسی است نه معیشتی. حتی کوچ نشینی آنها نیز دلیل سیاسی دارد.

در بین ترکمنها قشربندی اجتماعی افراد بر اساس ثروت نیست.

به دلیل کوچ نشینی نهاد ریاستی در بین ترکمنها رشد نیافته است. در بین ترکمنها خان نیست. سرمایه دار نیست نه اینکه ثروت افراد جامعه یکی باشد. مسئله ثروت در بین ترکمنها تبعیض ایجاد نمی کند. در بین ترکمنها خان و ثروتمند بودن مهم نیست. آیرونز این مسئله را به تحرکات اجتماعی سیاسی نسبت می دهد.

در بین ترکمنها یکی از دلایل اجتماعی قشربندی اجتماعی فرزند دار بودن افراد می باشد. مرد ثروتمند قسمتی از ثروت خود را  بعنوان مهریه  و برخی را شیربها به فرزندانش می بخشد.

مکتب فکری آیرونز بیشتر از مکتب تکامل تاثیر می پدیرد. او از آمریکا می آید تا ترکمنها را بشناسد. کتابش به نام ترکمن های یموت واقعا ارزشمند است. بعدها در قرن بیستم کسانی که در بین اقوام زندگی می کنند که خودشان استاد می شوند. این ها مسیر را عوض می کنند.

دیدگاهی هست که می گوید هر قوم را بشناسید از درون بشناسید. تفسیر درونی بجای تفسیر بیرونی می نشیند. خوشبختانه بسیاری از تحقیقات از درون شروع میشود. برخی بر این باور هستند که معنای آداب و رسوم را می توان از درون جامعه فهمید.

فرهنگ معانی مختلفی دارد. داریوش آشوری ۱۷۴ تعریف از فرهنگ دارد. برخی فرهنگ را مجموعه ای از آداب و رسوم و اشیا و . .. عنوان می کنند. کلا هر چیزی که از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد فرهنگ است. کلیفورد گیرتز نویسنده آمریکایی می گوید فرهنگ آن چیزی است که از زندگی می فهمیم. معنایی که به زندگی و رفتار و آداب و رسوم می دهد فرهنگ نام دارد. او  عمدتا جنبه نمادین قضیه را می بیند.

محققان در باره اقوام بی سر  از ۱۰ قوم یاد می شود. یکی از آنها یموت ها است.

نقدی بر آیرونز وجود دارد که وی زبان ترکمنی را نمی تواند خوب تکلم کند. یک انسان شناس باید در وهله اول به زبان قوم مسلط باشد. آیرونز به زبان فارسی مسلط است نه ترکمنی.

آیرونز به عنوان انسان شناس ترکمنها را مطالعه کرده است ابزار انسان شناس مشاهده و مصاحبه است. مشاهدات و شنیده های خود را می نویسد. او فقط توصیف می کند در مصاحبه های خود تاریخ اخیر ترکمن را استخراج می کند.

نقد بزرگی که به جامعه شناسی انسان شناسی مطرح است محدودیت آنهاست.

گفتنی است در این نشست دکتر ارازمحمد سارلی، دکتر حمید نظری، دکتر رحمت قاضیانی، دکتر ابراهیم کلته، حکیم بهرامی، عبدالرحمان اونق، خانم قرنجیک و . . دیدگاه های خود را بیان کردند. برخی از حاضرین از کلاله امده بودند.

در بخش پایانی برنامه دکتر کنعانی به پرسش های حاضرین پاسخ داد و آمادگی خود را برای نشست دیگر اعلام کرد. وی دکترای جامعه شناسی دارد تخصصش جامعه شناسی جمعیت و فرهنگ اقوام می باشد. او دانشیار دانشگاه گیلان است و بیش از دو دهه است که در شهر رشت زندگی می کند.

در فواصل برنامه دانش آموز نوجوان عاطفه جاور دو شعر از مختومقلی قرائت کرد.

مجری و مدیر برنامه عبدالرحیم نیازی ساعی بود.

نشست بنیاد مختومقلی فراغی با استقبال فرهیختگان و علاقمندان قرار گرفت.

www.ulkamiz.ir