آیا فردوسی زن ستیز بود؟
پایگاه خبری اولکامیز – کامبیز قجقی نژاد *:
در شاهنامه زنان برجسته بسیاری از جمله رودابه، تهمینه، فرنگیس و منیژه داریم که فردوسی از آنان تعریف و تمجید کرده است.
شاعران بزرگ را با غرض ورزی قضاوت نکنید آثار هیچ شاعری از تحریف و دستبرد و الحاق در امان نبوده است و برخی از ابیات در نسخههای متفاوت شاهنامه الحاقی است مانند این بیت:
زنان را ستایی سگان را ستای
که یک سگ به از صد زن پارسای
این بیت به گفته ی اساتید شاهنامه پژوهان الحاقی و جعلی است که در نسخه های معتبر شاهنامه نیامده و از فردوسی نیست روایت یک داستان در شاهنامه از زبان شخصیتها است نه از زبان فردوسی بزرگ. پس در نتیجه نگرش منفی فردوسی نسبت به زن از زبان قهرمانان داستان بیان شده است عادلانه قضاوت شود.
نگاه فردوسی به شخصیت زن نگاهی متعادل و متوازن است فردوسی نقاد مغالطهگرا نیست بلکه در اشعارش اعمال و رفتار انسانها را در قالب روایت و داستان نقد و بررسی میکند نه خود انسانها را.
سوی گردیه نامه بود جدا
که ای پاک دامن زن پارسا
فردوسی در دیباچه شاهنامه از منیژه به خوبی و با محبت یاد کرده است و او را به بت مهربان تعبیر میکند و میگوید:
خروشیدم و خواستم زو چراغ
بیامد بت مهربانم به باغ
در شاهنامه یکی از زنان با شخصیت که از عفاف قابل تحسینی از نگاه فردوسی برخوردار است فرنگیس میباشد و درباره آن میگوید:
ز مادر، چنین مهربان زاده شد
که با درد و سختی دلش شاد شد
در واقع از نگاه فردوسی فرنگیس بانوی بانوان شاهنامه است.
تهمینه: همسر رستم و مادر سهراب است و از نگاه فردوسی تهمینه شخصیت قهرمان زن در حماسه ملی شاهنامه محسوب میشود و واژه تهمینه به معنی زن قوی و نیرومند است.
صفات زن خوب در شاهنامه:
۱: قدرت جنگاوری.
۲: راهنمای مردان.
۳: پوشیده روی، و با وقار هستند.
همه روی پوشیدگان را ز مهر
پر از خون دل است و پر از آب چهر
رودابه: مادر رستم است که یکی از بانوان برجسته و کلیدی شاهنامه فردوسی است و نقش مهمی در سرنوشت رستم دارد صفات او از نگاه فردوسی:
۱: خردمند پیشه است.
۲: مقاوم در مقابل سختی ها است.
دریده دل و مهره بر لب فشرده
ز گفتار نامحرمان دور کرده
شاهنامه کتابی است که سخن در آن تمامی ندارد و دیگر وقت آن است که یادداشت را با این بیت از شاهنامه به پایان ببریم.
خرد رهنمای و خرد دلگشای
خرد دست گیرد به هر دو سرای
* فوق لیسانس زبان و ادبیات فارسی
www.ulkamiz.ir
