بلندمرتبه‌سازی در مازندران؛ آزمونی برای عقلانیت توسعه در ایران
پایگاه خبری اولکامیز – حاجی گلدی کر؛ معاون پیشین و مشاور فعلی استاندار گلستان
🔴لید خبری
در پی تصویب طرح بلندمرتبه‌سازی در شهر ساحلی سرخرود از توابع شهرستان محمودآباد، این یادداشت تحلیلی به بررسی ابعاد مختلف این طرح، فرصت‌ها و چالش‌های آن، و الزامات موفقیت آن در سطح ملی می‌پردازد. اجرای این طرح به‌عنوان پایلوت استان مازندران، می‌تواند نقطه عطفی در بازتعریف الگوی توسعه شهری در ایران باشد.مشروط بر آن‌که با عقلانیت، تعادل و آینده‌نگری همراه شود.
🔴مقدمه؛ توسعه شهری در آستانه یک انتخاب تاریخی
ایران، با تمدنی کهن و جغرافیایی متنوع، در آستانه تحولات بنیادین در حوزه شهرسازی قرار دارد. رشد شتابان جمعیت، تغییر الگوهای مهاجرت، و محدودیت منابع طبیعی، کشور را ناگزیر ساخته تا در مسیر توسعه شهری، به راهکارهایی نوین و پایدار بیندیشد. در این میان، استان مازندران با موقعیت استراتژیک، ظرفیت‌های طبیعی، و فشار فزاینده بر اراضی کشاورزی به یکی از نقاط کانونی این تحول بدل شده است.
اجرای طرح بلندمرتبه‌سازی در شهر ساحلی سرخرود، در محدوده‌ای به وسعت ۵۶ هکتار و با ساخت بناهایی در ارتفاع‌های ۱۲، ۱۶ و ۲۰ طبقه، بر اساس مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، با هدف جلوگیری از گسترش افقی شهرها و صیانت از اراضی کشاورزی طراحی شده است.
🔴رشد جمعیت؛ نیازمند زیرساختی هم‌تراز
جمعیت ایران از حدود ۳۷ میلیون نفر پیش از انقلاب اسلامی، امروز به بیش از ۸۵ میلیون نفر رسیده است. این رشد، اگرچه نماد پویایی ملی است، اما در غیاب توسعه متوازن زیرساخت‌ها، پیامدهایی چون:
• فشار بر منابع انرژی، آب و خدمات شهری
• ترافیک سنگین و فرسایش شبکه حمل‌ونقل
• ناترازی در مدیریت شهری و روستایی
• تهدیدات زیست‌محیطی و کاهش کیفیت زندگی
را به همراه داشته است. همان‌گونه که رشد سالم بدن انسان نیازمند هماهنگی میان اندام‌هاست، توسعه شهری نیز باید با توازن و هم‌افزایی میان اجزای کالبدی، اجتماعی و زیست‌محیطی همراه باشد.
🔴بلندمرتبه‌سازی؛ راهکار یا مخاطره؟
استان مازندران، با زمین‌های حاصل‌خیز، محدودیت فضایی، و مهاجرت‌پذیری بالا، نیازمند راهبردی نوین برای تأمین مسکن و ساماندهی شهری است. بلندمرتبه‌سازی، اگر با مطالعات جامع، مشارکت نخبگان، و تطابق با ظرفیت‌های منطقه‌ای اجرا شود، می‌تواند:
• از گسترش بی‌رویه شهرها جلوگیری کند
• الگوی جدیدی برای توسعه پایدار ارائه دهد
• به ارتقای کیفیت زندگی و حفظ منابع طبیعی کمک کند
اما در صورت اجرای شتاب‌زده، بدون نقشه راه روشن و بی‌توجه به زیرساخت‌های موجود، ممکن است:
• فشار مضاعف بر خدمات شهری وارد کند
• موجب نارضایتی عمومی و آسیب به بافت فرهنگی و طبیعی گردد
• الگویی نادرست برای سایر استان‌ها ایجاد کند
🔵الزامات موفقیت؛ از سند تا نظارت
برای آن‌که بلندمرتبه‌سازی به فرصتی برای شکوفایی بدل شود، ضروری است:
• تدوین سند جامع بلندمرتبه‌سازی استان با مشارکت دانشگاه‌ها، نخبگان و مردم
• اجرای پایلوت در چند شهر منتخب با ارزیابی مستمر
• تشکیل کمیته نظارت بر تطابق طرح‌ها با ظرفیت‌های زیست‌محیطی و اجتماعی
• آموزش و توانمندسازی شهرداری‌ها برای مدیریت پروژه‌های بلندمرتبه‌سازی
• هماهنگی با طرح‌های کلان ملی در حوزه حمل‌ونقل، انرژی، و خدمات شهری
🔻جمع‌بندی؛ از آزمون منطقه‌ای تا الگوی ملی
با بیش از سه دهه تجربه در عرصه مدیریت، بر این باورم که توسعه، اگر با عقلانیت، تعادل و آینده‌نگری همراه باشد، نه‌تنها بحران‌زا نیست، بلکه بسترساز شکوفایی ملی خواهد بود.
طرح بلندمرتبه‌سازی در سرخرود، فرصتی استثنایی برای آزمودن ظرفیت‌های برنامه‌ریزی شهری در ایران معاصر است. اگر این طرح با نگاه جامع، بهره‌گیری از دانش تخصصی، مشارکت مردمی، و هم‌راستایی با زیرساخت‌های زیست‌محیطی و اجتماعی اجرا شود، می‌تواند به الگویی موفق و قابل تعمیم برای سایر استان‌ها بدل گردد.
اکنون زمان آن فرا رسیده است که با بهره‌گیری از خرد جمعی، تجربه مدیریتی، و مشارکت نهادهای علمی و اجرایی، مسیر توسعه شهری را از تکرار خطاهای گذشته به سوی آینده‌ای روشن، پایدار و ملی هدایت کنیم.
📌 جزئیات کامل مصوبه طرح بلندمرتبه‌سازی در سرخرود، از طریق پایگاه رسمی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در دسترس علاقه‌مندان و متخصصان قرار دارد.
www.ulkamiz.ir
