نهادهای مدنی ، دموکراسی و ویروس کرونا

پایگاه خبری اولکامیز-  عظیم قرنجیک : واقعیت امر این است که در شرایطی که ویروس کرونا کمر اقشار متوسط و فرودست جامعه مان را دوچندان خم کرده، و اقتصاد مملکت را همراه با تحریم های اقتصادی ، در قعر بحران و فلاکت انداخته ، و هیچ سازوکار سازنده و مثبتی نیز از سوی دولتمردان و تصمیم گیران بظاهر دیده نمی شود ، نقش نهادهای مدنی و کنشگران اجتماعی و انجمن ها و اشخاص خیّر و خیراندیش و… بویژه مطبوعات، سایت ها و رسانه ها در عرصه مجازی و واقعی ، بیش از پیش پررنگتر دیده می شود. و این مایه دلگرمی ، امید، و نشانگر دلبستگی و همبستگی اجتماعی می باشد .

برخی را برآنند که درجوامع دموکراتیک، کارکردتشکلات و سازمانهای مدنی وفضاهای شبکه های اجتماعی در شرایط بحرانی ، بعلت حساسیت زایی و شفافیت های ذاتی شان ، و اینکه مانع پنهانکاری های دولتمداران سیاسی کار می شوند ، بویژه در مقابله با ویروس کرونا موثرتر واقع می شوند ، برای شاهد مثال ، میزان موفقیت کره جنوبی را با حداقل های بکارگیری روش های دموکراتیک دولت اش ،در مقایسه با چین کمونیست با روش های اقتدارگرایانه، و یا ناکارامدی روش های مقابله ایتالیای سوسیالیست، می آورند ، که کره جنوبی با حداقلی از مرگ ناشی از کرونا مواجه بوده است .

البته از این نکته نیز نباید غافل شد که مقابله با ویروس کرونا که یک مساله ای انسانی است ، در زمان بحرانی ، فضاهای مجازی ، اغتنام فرصتی نباشد برای فرصت طلبی و تسویه حسابهای جناحیِ برخی کسان ، که مساله کرونا را سیاسی کرده، و آن را وسیله ای برای مقابله با حکومت های ناکارامد قرار داده، و با اخبار گاهاً جعلی و … باعث باز ماندن از رسالت اصلی شده ، موجب سردرگمی مردم گردند.

یکی دیگر از توانایی های نهادهای مدنی ، ارتقاء تاب آوری اجتماعی می تواند باشد ، بدین معنا که در مقابله با بحرانهایی نظیر کرونا ، از طریق نهادهای مدنی و البته سازمانهای مردم نهاد و انجمن های خیریه و… می توان مطلوبیت مشارکت های اجتماعی را بیشتر کرده ، و بستر را برای همکاری و همبستگی ها فراهم تر گردانیده ، و نیز می توان بر آمادگی و واکنش های سریع شهروندان برای مقابله با رویدادهایی نظیر کرونا و ساماندهی و تمرکز مدیریت و تصمیم گیری در مورد بحرانها و … موثرتر واقع شد، و با حذف موانع بوروکراتیک دولتها ، جلو آثار تخریبی بحرانها و آشفتگی ها و سرگردانی ها در سپهر مدیریتی بحرانها را می توان گرفت.

اگر جامعه را منشوری از احساسات ، تمایلات، افکار ، عقاید و رفتارها و… بدانیم، و نهادهای مدنیو … که منبعث از حکومت های دموکراتیک اند را ، انعکاسی از این منشور متنوع جوامع تلقی کنیم ، در واقع میزان تاب آوری جوامع را در مقابله با بحرانها می توان مورد ارزیابی قرار داد ، و این که برخی جوامع به علت عدم تحمل نهادهای مدنی و تنوع احزاب و تشکلات و سازماتهای مردم نهاد ، در مقابله با بحرانهایی نظیر کرونا دچار سردرگمی و آشفتگی های مدیریتی می گردند، نشان و مویّدِ کارآمدی و ناکارآمدی دولتها در ارتباط با این موضوعات دانست.

جامعه ما ، از آن دست جوامعی هست که، همه ساحت های زندگی روزمرّه در آن، تحت تاثیر مناسبات حاکم بر دولت قرار گرفته، و همه چیز متاثر از ستیز و مقابله به مثل جناح های سیاسی اصلی، سیاست زده شده ، و هیج دلمشغولی عمده ای غیر از مباحث بشدّت سیاسی شده ندارند. در این چارچوب ، زندگی و معیشت مردم فرودست جامعه، مدام درحال تعلیق انداخته شده، و سررشته امور تامین مایحتاج ضروری اقشار آسیب پذیر، گم و بسان حلقه مفقوده شده است. جامعه ای که هر روز شاهد مرزهای نیندیشیده و غیرتاملی صاحب منصبان بوده ایم ، و از ساحت ایده و تفکرشان چیزی بنام و محتوای – با هم بودن- از آن برون تراود ، در میان هیاهوی جناح بندی های سیاسی ، اعم از اصلاح طلب و اصولگرا ، در واقع مشاهده نمی گردد.

مخلص کلام این که، برای تاب آوری هرچه بیشتر جامعه در مقابله با بحران های اقتصادی و تنش های اجتماعی و .. بویژه مشکلات امروزین جامعه. از آنجمله بیماری خانمان برانداز کرونا که مساله ای است جهانی ، و … هیچ چاره و راهکاری ، کارآمدتر و اساسی تر از استقرار، تحکیم و تقویت نهادها و انجمن های مدنی و برقراری نظامی دموکراتیک، و احترام به حقوق طبیعی و شهروندی آحاد و اقشار متنوع جامعه نمی باشد.

www.ulkamiz.ir