نگاهی به کتاب بررسی صور خیال در دیوان مختومقلی و حافظ

پایگاه خبری اولکامیز- دکتر محمد علی خالدیان ، استاد دانشگاه : از آن جا که هیچ تجربه‌ای، بی‌تأثیر و تصرّف نیروی خیال، ارزش هنری و شعری پیدا نمی‌کند، بدون توجّه به صورخیال، نمی‌توان منزلت هنر شعر را درک کرد و مورد تجزیه و تحلیل قرار داد، لذا نگارنده تلاش نموده است تا قدرت مختومقلی فراغی را در زمینه‌ی صور خیال به اثبات برساند.

برای این کار، او فراغی را با شاعر بزرگ ایران زمین، یعنی حافظ شیرازی مقایسه کرده است و وجوه افتراق و اشتراک آن‌ها را در زمینه‌ی تصاویر ادبی به نمایش گذاشته است تا با پر کردن خلاء کوچکی از ادبیات ترکمن، دین خود را نسبت به آن ادا کند.

یکی از راه‌های اثبات این که مختومقلی در بیان مسائل هنری در ردیف شاعران مشهور قرار دارد این است که با شاعری توانمند مثل حافظ شیرازی مقایسه گردد تا آشـکار شود که او در طرح مسائل هنری و زیبایی‌شناسی شعر ترکمن چه قدر تأثیرگذار بوده است.

پیداست که فراغی نیز مانند دیگر شعرای خیال پرداز، کلام خود را به آرایه‌ها مزیّن نموده و سخنان خود را با این روش غنا بخشیده است؛ این نکته از چشم هیچ اهل فنّی که با زبان ترکمنی آشنا باشد، پوشیده نیست.

نگارنده در این کتاب در ابتدای هر بخش توضیح مختصری از انواع صورخیال را ارائه داده است و پس از استخراج، تبیین و تشریح شواهد شـعری از دیوان این دو شـاعر، به طور خلاصه به بررسی وجوه اشـتراک و افتراق و میزان قدرت و نوآوری این دو شاعر گرانمایه در فضای پرعـطر خیـال و ارزیابی میـزان اثرگذاری آن در القای معـانی در ذهن خوانـنده پرداخته است.

برای بررسی عناصرِخیالِ اشعار این دو شاعر، دوازده محور انتخاب گردیده. برای نیل به این هدف ابتدا تأثیر هر یک از تصاویر، مورد بررسی و تحلیل قرارگرفته، سپس با ارائه‌ی نمونه‌هایی ازکار ایشان، میزان قدرت تأثیر گذاری کلام آن‌ها بیان گردیده است.

ناگفته نماند که در این کتاب، نگارنده نمونه‌های اشعار مختومقلی‌فراغی را به قلم خود به زبان فارسی ترجمه کرده، سپس به تحلیل مسائل ادبی آن نمونه‌ها پرداخته است و قابل استفاده تمامی فارسی زبانان می‌باشد.

www.ulkamiz.ir