محمدرضا زائری و جزئیات حرکتی خلاف رویه مرسوم
پایگاه خبری اولکامیز – به گزارش خبر آنلاین حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدرضا زائری دو سال است که ماه رمضان را برای دعوت از عموم علاقه‌مندان، بدون هیچ محدویتی، به خواندن دیباچه «گلستان» سعدی و تهیه فیلم از خود و ارسال آن به صفحه اینستاگرامی https://www.instagram.com/golestanprize/ انتخاب می‌کند.
این روحانی سرشناس می‌گوید برای شرکت در «جایزه گلستان» کافی است ویدئوی خود یا فرزندان‌تان را در حین خوانش این قسمت از دیباچه «گلستان» سعدی از بَر، در صفحه اینستاگرامتان منتشر کنید:
«بارانِ رحمت بی‌حسابش همه را رسیده و خوانِ نعمت بی‌دریغش همه‌جا کشیده. پرده ناموس بندگان به گناه فاحش ندرد و وظیفه روزی به خطای منکر نبرد و…»
تا «ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند/ تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری/ همه از بهر تو سرگشته و فرمانبردار/ شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری» ادامه دهید و فراموش نکنید که ملاک ارزیابی، قرائت صحیح متن، حفظ بودن متن، خلاقیت و ابتکار در اجرا و میزان دیده شدن ویدئو است.
سپس با انتشار این ویدئوی یک دقیقه‌ای، در صفحه اینستاگرامتان با هشتگ #جایزه_گلستان، صفحه این جایزه و صفحه او را نیز به عنوان متولی و برگزارکننده، تگ و منشن کنید و با پایان ماه رمضان ۱۴۰۱، احتمالا نام خود را در میان برگزیدگان ببنید.
در کنار همه این توضیحات، کنار هم نشستن نام محمدرضا زائری به عنوان یک روحانی، ماه رمضان و «گلستان» سعدی، تعجب بسیاری را برانگیخته است و این اتفاق را خلاف رویه مرسوم که عموما روحانیون در این ماه مردم را به خواندن ادعیه و اذکار رهنمون می‌شوند دانسته‌اند.
نکته تعجب‌برانگیز دیگر همت شخصی محمدرضا زائری در برگزاری این جایزه و استفاده از ظرفیت صفحه اینستاگرامی‌اش در معرفی آن است و آن‌طور که خود می‌گوید هرچند در این راه حامیانی نیز داشته است اما آن حامیان هم جملگی براساس علاقه شخصی خود به سعدی و «گلستان» قدم در این راه گذشته‌اند و هیچ نهاد و سازمان و ارگانی پشت سرشان نیست.
آن‌چه در ادامه می‌خوانید حاصل بخشی از گفت‌وگوی سیدعبدالجواد موسوی، شاعر، روزنامه‌نگار و منتقد هنری است با حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدرضا زائری که در کافه‌خبر خبرگزاری خبرآنلاین انجام شد. بخش دوم این گفت‌وگو که شامل ادامه سوالات موسوی و همین‌طور سوالات مخاطبان خبرآنلاین از زائری است به زودی منتشر خواهد شد.
دغدغه یک روحانی در خصوص فاصله گرفتن ما از ادبیات کلاسیک ایران
عبدالجواد موسوی این گفت‌وگو را این‌طور آغاز کرد: «احتمالا به این سوال بسیار پاسخ داده‌اید اما برای روشن شدن ذهن مخاطبی که شاید برای اولین بار است که با این موضوع مواجه می‌شود ابتدا برای‌مان توضیح دهید که چه شد که به فکر برگزاری جایزه‌ای با عنوان «جایزه گلستان» افتادید؟ یا چه شد که گلستان سعدی را موضوع این جایزه ادبی قرار دادید؟»
زائری در پاسخ به این پرسش چنین گفت: «همه ما، من و همه دوستان بر فاصله نسل جدید با ادبیات کلاسیک آگاهیم و این آگاهی، یکی از دغدغه‌های همیشگی سال‌های اخیر من بوده است. در این میان به نظرم رسید که در مورد «گلستان» سعدی باید به طور خاص کاری کرد به چند دلیل؛ هم به واسطه محتوا و فرم این اثر و هم شخصیت شاعر آن و هم نیاز جامعه به ادبیاتی اخلاقی، آموزشی و فراگیر که بتواند آن را در زندگی روزمره خود به کار گیرد. از سوی دیگر همه‌مان می‌دانیم که ادبیات تحکم‌آمیز دینی مرسوم جوابگو نیست و این‌گونه شد که با خود فکر کردم کاش می‌شد بچه‌ها را به تمرین و مشق «گلستان» تشویق کرد. به خصوص که بسیاری از مهارت‌های کلامی و گفتاری بچه‌ها می‌تواند از تمرین و دکلمه کردن و شعرخوانی و درواقع انس با ادبیات حاصل شود که متاسفانه از دست رفته است و این ازدست‌رفتگی در دوران شیوع کرونا و انزوای ناخواسته حاصل از محدودیت‌های اجتماعی که در پی داشت تشدید شد.»
همه ما، من و همه دوستان بر فاصله نسل جدید با ادبیات کلاسیک آگاهیم واز سوی دیگر همه‌مان می‌دانیم که ادبیات تحکم‌آمیز دینی مرسوم جوابگو نیست
او ادامه داد: «در نتیجه احساس کردم اگر بشود بچه‌ها را به انجام این کار تشویق کرد، می‌توان از آن‌ها خواست در فضای شخصی‌شان، در خانه و مقابل دوربین موبایل خودشان یا پدر و مادرشان بخشی از دیباچه «گلستان» را از حفظ اجرا و برای ما ارسال کنند. جایزه «گلستان سعدی» این‌گونه شکل گرفت.»
نه تنها اصراری به متولی «جایزه گلستان» بودن نداشتم که از آن امتناع می‌کردم
او در جواب این که چه شد که خود عهده‌دار برگزاری این جایزه شد، چنین گفت: «واقعیت این است که من نه تنها اصراری نداشتم بلکه از این که خودم وارد این میدان شوم امتناع می‌کردم و برای همین این موضوع را با هر کسی که احساس می‌کردم می‌تواند متولی آن باشد، مطرح کردم؛ از خانه کتاب و شبکه‌های تلویزیونی نهال و پویا تا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. این‌ها همه دوستان و آشنایان من بودند و من با تک‌تک آن‌ها صحبت کردم و گفتم بیایید چنین کاری را انجام دهید اما هر کدام یا الویت‌های دیگری داشتند یا طبق گفته خودشان برای انجام این کار عِده و عُده‌ای نداشتند و می‌گفتند اگر کس دیگری پیش‌قدم شود ما حمایت خواهیم کرد که این اتفاق هم در عمل رخ نداد و لذا احساس کردم اگر قرار است اتفاقی بیفتد، خودمان باید پا پیش بگذاریم و شاید اتفاقا یکی از دلایل استقبال از این اتفاق همین بود.»
من موضوع برگزاری جایزه‌ای برای خوانش گلستان سعدی را بسیاری از دوستان از خانه کتاب و شبکه‌های تلویزیونی نهال و پویا تا کانون پرورش فکری مطرح کردم اما هیچ کدام پیش‌قدم نشدند
او توضیح داد: «به این معنا که مخاطب احساس کرد رویدادی فرهنگی در حال وقوع است که به جایی وابسته نیست، سازمانی، نهادی و ارگانی نیست و شخصی است و این شخصی بودن منجر به اعتماد بیشتر هم شد.»
زائری افزود: «لذا، ماه رمضان سال قبل این ایده به ذهنم رسید که خودم شروع‌کننده این اتفاق باشم و شب‌های ماه رمضان سال قبل را برای برگزاری نخستین دوره از «جایزه گلستان» در نظر گرفتیم و در ماه رمضان ۱۴۰۱ نیز دومین دوره آن را برگزار کردیم.»
نیازمند چیزی برای دور هم جمع شدنیم؛ چه برنامه‌ای تلویزیونی، چه بُردگیم و چه «گلستان» سعدی
او ادامه داد: «در کنار همه آن‌چه ذکر شد، احساس من این بود که فارغ از بحث ادبیات و ضرورت توجه به ادبیات کلاسیک ایران و میراث فرهنگی، نیازمند چیزهایی هستیم که اعضای خانواده را گرد هم بیاورد. گردهم آوردن در فضایی که به دلیل عوامل گوناگون اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و خودِ کرونا به طور خاص، با فاصله و انقطاع مواجه شده است. پس به نظرم رسید هر چیزی که بتواند اعضای یک خانواده را گرد هم بیاورد؛ چه یک برنامه جذاب تلویزیونی، چه یک بُردگیم و چه هر چیز دیگر می‌تواند کمک‌کننده باشد و از این جهت بود که فکر کردم تمرین «گلستان» نیز می‌تواند چنین اثری در میان اعضای یک خانواده بگذارد و خوشبختانه همین‌گونه هم شد.»
وقتی کمک‌ها از پنج میلیون به ۵۰ میلیون رسید
او در خصوص حامیان مالی این جایزه نیز توضیح داد: «سال گذشته وقتی این موضوع را با دوستی که به موضوعات فرهنگی علاقه‌مند است در میان گذاشتم، ایشان به صورت شخصی چهار یا پنج میلیون تومان به عنوان جایزه برای برگزیدگان در نظر گرفتند. بعد از این که این خبر را اعلام کردم دیگرانی نیز از راه رسیدند و در میان‌شان کسانی بودند که من ابدا انتظار نداشتم و حتی کمک‌هایی از خارج از کشور شد و این‌گونه شد که آن چهار، پنج میلیون تومان به ۵۰ میلیون تومان رسید و خوشبختانه سال گذشته توانستیم به همه شرکت‌کنندگان، تقدیرنامه‌ای به همراه گزیده «گلستان» سعدی به عنوان یادبود هدیه کنیم و به تعداد زیادی که بیش از پیش‌بینی اولیه‌مان بود، به عنوان برگزیده، مبالغی نقدی اهدا شد و شرکتی تبلیغاتی هم نشانی برای این جایزه طراحی کرد که به ۱۰ نفر اول تقدیم کردیم و در مجموع همه چیز بسیار جدی پیش رفت در حالی که تصور اولیه ما این نبود.»
چرا اسامی هیات‌داوران و حامیان مالی «جایزه گلستان» سال ۱۴۰۰ اعلام نشد؟
او در مورد چرایی عدم اعلام اسامی هیات‌داوران این جایزه نیز چنین گفت: «ما اسامی هیات‌داوران را اعلام نکردیم. درواقع کار هیات‌انتخاب آسان‌تر و این هیات متشکل از خودمان بود اما هیات‌داوران دوستان شاعر، هنرمند و ادیبی بودند که احساس کردم چون با علاقه شخصی خودشان آمده‌اند و ما هم هیچ چیزی به آن‌ها تقدیم نکرده‌ایم و همه چیز کاملا شخصی است شاید اعلام اسامی‌شان کار درستی نباشد. تصورم این است که اگر روزی کار، جدی‌تر از این شود و بتوانیم از عهده جبران زحمات هیات‌داوران برآییم و از ابتدا در خصوص اعلام اسامی‌شان با آن‌ها هماهنگ باشیم، این اتفاق نیز رخ دهد.»
زائری بار دیگر توضیح داد: «چون از ابتدا به آن‌ها نگفته بودیم که قرار است اسامی‌شان اعلام شود، احساسم این بود که اعلام این موضوع در میانه کار صورت خوشی ندارد اما یکی از بحث‌های امسال‌مان همین موضوع است که اگر دوستان بپذیرند که اتفاقا خیلی از آن‌ها اعلام آمادگی و ابراز علاقه کرده‌اند، اسامی هیات‌داوران اعلام شود.»
«جایزه گلستان» را با حمایت پنج میلیونی یکی از دوستان برای تامین جوایز برگزیدگان آغاز کردیم و در نخستین دوره این مبلغ به ۵۰ میلیون تومان رسید؛ حامیان مالی‌مان از یکی از علمای بزرگ تا ایرانیان خارج از کشور گسترده بود
او تصریح کرد: «نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که داوری این جایزه، دشوار و حائز جنبه‌هایی عاطفی است. به عنوان مثال تصور کنید پدربزرگی همراه با نوه‌اش، پدری با دو فرزند دخترش یا جمعی از اعضای خانواده با یکدیگر در حال خواندن دیباچه «گلستان» سعدی هستند و شما در این میان باید بهترین خوانش‌گران را برگزینید. چرا که ما هیچ محدودیتی برای شرکت‌کنندگان قائل نشدیم و به همین دلیل شاهد ویدئوهایی هستیم که به عنوان مثال از روستایی دور افتاده از مرکز برای‌مان ارسال شده است و در کنار آن ویدئوهایی از تهران داریم و این نبود محدودیت کار داوری را دشوار می‌کند. ما سال گذشته حدود ۱۱۰ ویدئو دریافت کردیم که انتخاب ۱۰ ویدئو از میان آن‌ها واقعا کار آسانی نبود اما آن‌چه در ذهن داشتم و دارم این است که اگر کار جدی‌تر و آرام‌آرام به تشکیل موسسه‌ای، مجموعه‌ای یا سازمانی به عنوان برگزارکننده این مسابقه ختم شد طبیعتا هم اسامی داوران را اعلام کنیم و هم حامیانِ تامین جوایز را.»
زائری در مورد حامیان مالی «جایزه گلستان» سال ۱۴۰۰ هم گفت: «ما سال گذشته حتی اسامی کسانی را که در تامین جوایز یاری‌مان کردند اعلام نکردیم و برای خودم جالب بود که به عنوان مثال از سوی دفتر یکی از علمای بزرگ نیز حمایت شدیم و درواقع از این عالم بزرگ ساکن قم تا ایرانیان خارج از کشور که شاید تعلق خاطر مذهبی هم نداشتند و اتفاقا اصرار داشتند که به خاطر سعدی و ادبیات کلاسیک ایران این کار را انجام می‌دهند در تامین جوایز مشارکت کردند ولی ترجیح ما این بود که نامی اعلام نشود تا شبهه‌ای به وجود نیاید.»
او در پایان این بخش از گفت‌وگو در پاسخ به این که آیا حمایتی از سوی سازمان صداوسیما از «جایزه گلستان» برای معرفی آن به عموم مردم نیز صورت گرفته است یا خیر هم گفت: «من از صفحه خودم در اینستاگرام استفاده کردم و در ادامه برخی از اصحاب رسانه نیز به یاری‌مان آمدند اما از سمت رادیو و تلویزیون واکنشی ندیدیم.»
ادامه این گفت‌وگو به زودی در خبرگزاری خبرآنلاین منتشر خواهد شد.
www.ulkamiz.ir
