نگاهی بر کتاب سخاواتلی عُمر / بخش اول

پایگاه خبری تحلیلی اولکامیز- حبیب الله نیازی ساعی کارشناس ارشد کامپیوتر (نرم افزار) و صاحب نظر مسائل فرهنگی ترکمن با نگاهی بر کتاب سخاواتلی عُمر و اطلاعاتی در مورد طبیعت شناس و دانشمند محاسبه گر ایّام و فصول” قارابی ” به رشتهع تحریر درآورد که بخش اول آن را  در ذیل می خوانید:

با سلام و عرض ادب و احترام به آگاهی دوستداران فرهنگ و ادب غنی تورکمن می رساند که بزودی کتابی با محتوای بسیار غنی از فرهنگ و ادب تورکمن ، رسوم و آداب، ضرب المثل ها، اعتقادات عرفی عجین با دین، و روایاتی از شیوه زندگی تورکمن ها بنام ” سخاواتلی عُمر ” به همّت فرهاد قاضی فرزند فرهیخته و خادم فرهنگ و هنر و ادبیات تورکمن مرحوم حاجی مراد دردی قاضی و احمد آتابای، از نویسنده و شاعر مشهور تورکمنستانی آقای ” گلدی قوربانوو محمد قربان ” چاپ و منتشر خواهد گردید.

از این شاعر و نویسنده در سال ۱۳۹۴ کتاب شعری بنام ” چاندی بیلینگ ناغمالاری ” به کوشش آقای قربان صحت بدخشان در ایران – تورکمنصحرا بچاپ رسیده و منتشر شده است.

سالهاست که در اوایل فصول مختلف سال و تغییرات دورانی ایام فصول، از تقویم تورکمنی موچه و جدول ایّام مربوط به آن و محاسبه سن اشخاص منتسب به منجّمی بنام ” قارابی”  صحبت و جداولی منتشر می شود.

امّا از اینکه این شخص کیست و در چه زمانی و مکانی میزیسته و مبنای محاسبات دقیق او چه بوده است و … معلوماتی ارائه نشده است. ولی بعنوان منجّم ماهری شناخته شده است. و تلاش ما برای یافتن معلوماتی در مورد زندگی قارابی و نیز بارها تقاضای ما از کانالهای مجازی بدون پاسخ مانده بود. تا اینکه دوست فرهیخته ام از اهل قلم و فرهنگ و ادب تورکمن و از مؤسسین انجمن ادبی جیحون کتاب با عنوان ” سخاواتلی عُمر ” را برای تایپ به بنده سپردند.

خوشبختانه در این کتاب اطلاعات ذی قیمتی در مورد قارابی یافت شد که با موافقت آقای فرهاد قاضی، قرار شد که این مطالب را به فارسی در اختیار علاقمندان فرهنگ و ادب تورکمن قرار بدهیم. جا دارد از ایشان برای اینکه اجازه دادند، قبل از بچاپ رسیدن کتاب ” سخاواتلی عُمر ” این مطالب منتشر شود کمال تشکر را دارم.

لازم می بینم توضیح بدهم که من فکر می کردم تقویم و محاسبات و جداول قارابی بر مبنای ستاره شناسی و حرکات کرات آسمانی  مانند خورشید و ماه و … بطور کلی منطبق بر علوم نجوم استوار بوده باشد.

امّا با مطالعه کتاب در حین تایپ، دریافتم که مبنای محاسبات ایشان، بر علوم طبیعی و دگرگونی های ایام در فصول مختلف سال و حیات جانوران و… متکّی می باشد، که این فصل و بحث جدیدی را برای کنکاش و بررسی های علمی می طلبد.

امیدوارم دانشجویان این رشته ها و اساتید این علوم، این شیوه از محاسبات را بررسی و مورد مطالعه قرار داده و راه قارابی و قوجا بای را ادامه بدهند.

ادامه دارد…

www.ulkamiz.ir