پاتوق آخر هفته (۴)

پایگاه خبری تحلیلی اولکامیز- دکتر اراز محمد سارلی :

🌷تنوع جمعیتی:

عشق آباد تا سال ۱۹۹۱م، از چنان تنوع جمعیتی برخوردار بود که از هر ملیتی می شد در کوچه و خیابانهای آن پیدا کرد.

بجز ترکمنان به عنوان، جمعیت غالب شهر، روس ها عرض اندام قابل توجهی داشتند. حتی به نام روس ها مراکز خاصی تشکیل گشته بود. مانند تئاترخانه ی پوشکین که اجراهای آن به زبان روسی بود(البته تئاتر خانه ملانفس در خ مختومقلی، اجراهایش غالباترکمنی بود)، یا روسکی بازار که از رونق بیشتری برخورداربود که علاوه بر روس ها، دیپلمات ها از آنجا خرید می کردند..(البته در مقابل آن تکه بازار هم بود،که محل توجه مردم عادی ترکمن بود)

🔺علاوه بر این دو جمعیت حداکثری، ترک های آذربایجان، چچنی ها، ارمنی ها، قزاق ها، تاتارها و نیز ایرانی های مسلمان و بهایی از جمله گروههایی بودند که به تنوع جمعیتی عشق آباد کمک می کردند. ذکر این نکته قابل توجه است که روس ها، شامل روس های مرکزی  اوکراینی ها و دیگر روس ها را شامل می شد.و پس از استقلال ترکمنستان به سمت روسیه مهاجرت معکوس نمودند.

🔺عشق آباد، در آستانه ی فروپاشی شوروی

اجرای سیاست های تمرکز زدایی که عمدتا پس از روی کارآمدن گورباچف، بروز پیدا کرد، عشق آباد نیز به موازات استقلال طلبی کشورهای شوروی، شاهد تلاش های روشنفکران ترکمن بود.آنان عمدتا، در نشریات ترکمنی عشق آباد تمرکز یافته، به فعالیت های زیر زمینی و یا آشکار دست زده حتی تظاهراتی را در پایتخت ترتیب دادند که در رسانه های جهانی به عنوان اولین حرکت استقلال طلبانه منعکس گردید. در این دوره کشمکش طرفداران نظام پوسیده ی شوروی با استقلال طلبان به اوج خود رسید. سرانجام باد موافق به نفع دسته ی دوم وزیدن گرفت. اینگونه در ۲۷اکتبر۱۹۹۱م طی همه پرسی و رای مثبت مردم بدان، ترکمنستان بدون یدک نام شوروی پا به عرصه ی جهان نهاد.

🌹 صفرمراد نیازف که از سال ۱۹۸۵م ریاست جمهوری ترکمنستان شوروی را  برعهده داشت، همچنان به عنوان اولین رئیس جمهور ترکمنستان مستقل، وارد دنیای جدید گردید.

🌿 عشق آباد پس از استقلال

پس از اعلام استقلال ترکمنستان،  ایران دومین کشوری بود که استقلال آن را به رسمیت شناخت و سفیر خود آقای باقری را روانه عشق آبادنمود. در آن زمان عشق آباد شاهد تحول شگرفی بود. حدود سی سفارتخانه در عشق آباد گشایش یافت و حضور دیپلمات ها و هیات های دیپلماتیک چهره شهر عشق آباد را دگرگون ساخت.

🔹درآمدهای سرشار گاز و نفت ترکمنستان، موجب شد تا به سرعت تیپ شهر عشق آباد نو نوار گردید. اگر خیابان مختومقلی را خط جدایی شمال از جنوب عشق آباد تصور کنیم. در شمال خانه های قدیمی و کلنگی دوره ی اس اس ار قرار داشت. در جنوب آن هر چه به سمت کوپت داغ و نقطه مرزی ایران در باجگیران پیش می رفت،  تغییرات محسوس در عمران و آبادانی شهر قابل مشاهده بود.

🔺نیازف، با سرعت تمام نقشه ی عشق آباد جدید را طراحی و توسط شرکت های ترکیه (به سرپرستی احمد چالیق) و فرانسوی و هندی به اجرا در می آورد. شرکت های ایرانی در این ساخت و ساز نقش کمتری داشتند.

نیازف جهت اجرای طرح توسعه شهری،بزرگ راه های برزنگی از کاخ ریاست جمهوری در مرکز شهر  تا مسیرکاخ خود در فیروزه، مجبور شد محلات قدیمی را بکوبد و تسطیح نموده بجای آن مجموعه آپارتمان های مجلل و شیک را به صورت برج های بلند احداث نماید.

🔺اگر در پایتخت، تنها هتل عشق آباد و توریست بود، پس از استقلال صدها هتل در امتداد هم در برزنگی ساخته شد.

شرکت های خارجی به احداث فروشگاههای متمرکز مانند ایمپاش مبادرت نمودند. مراکز اداری که ابتدا در خ مختومقلی مرمت شده بود.طبق نقشه ی جدید می باید به جنوب شهر هدایت می شد. در سالهای اول استقلال، احداث انستیوهای نسخ خطی، میراث، صنایع دستی، تاریخ و ادبیات و مانند آن با پیگیری های نیازف شکل گرفت متعاقب آن همایش های بسیاری با حضور اندیشمندان داخلی و خارجی برگزار گردید. “همایش بین المللی تاریخ ترکمن، پروسه مهاجرت و دولت های ترکمن” در سال ۱۹۹۴منعقد شد. از آن پس عشق آباد می باید به سرعت قابلیت، تبدیل شدن به یک پایتخت، را با همه ی ویژگی هایش پیدا می کرد.

🔺پروسه ی ساخت و ساز “عشق آباد نو” در ضلع جنوبی شهر  پس از اعلام بی طرفی ترکمنستان در سال ۱۹۹۵م سرعت مضاعف پیدا کرد.

www.ulkamiz.ir