چند نکته خطاب به دکتر علی رهبر در باره مختومقلی فراغی

پایگاه خبری اولکامیز – اخیرا در گروه تلگرامی ترکمن های ایران در مورد مختومقلی فراغی بحث و گفتگو شد. خلیل صحنه معروف به « یئلماز » نظری را در بین مخاطبان به اشتراک گذاشت که با واکنش های مثبت و منفی همراه شد آن کامنت این بود: ( بایلر، یک پل بزرگ است. مختومقلی فراغی، یک میدان است. کمینه، خیابانی کوچک است. شادکام یک چهارراه است. ملانفس هم، یک بزرگراه می‌تونه باشه. ما بزرگانمان را مدت‌هاست. بر سر راه گذاشته‌ایم .. !! )

 شخصی با نام مستعار فردوسی به مطلب وی اینگونه واکنش نشان داد: « این نوشته کاملا غرض ورزانه و غیر منصفانه است فقط برای مختومقلی سالی صد بزرگداشت گسترده برگزار میشه اگر کسی نمی بیند مشکل را در خود جستجو کند »

پس از آن دکتر علی رهبر مسئول خانه فرهنگ ترکمن در تهران به صحنه آمد و خطاب به صحنه در فضای مجازی این متن انتقادآمیز کوتاه را نوشت:

«  ایراد کار از کجاست…. وقتی در سطح ملی از مختومقلی فراغی تجلیل می شود و به عنوان ۲۷۴ مین شخصیت فرهنگی کشور ثبت میشود،مختومقلی فقط یک میدان نیست….قضاوت یک جانبه نکنیم…همگی به دنبال بزرگ کردن و شناساندن نمادهای فرهنگی از خانه تا سطح بین المللی باشیم….آیا در خانواده شما هستند کسانی که یکبار دیوان مختومقلی یا اشعار ملانفس را به فرزند خود انتقال داده است. »

این داستان ادامه یافت و آقای صحنه فرهنگی اهل قلم ترکمن مجبور به ارائه توضیحاتی شد و با ارسال مطلب ذیل به اولکامیز نکاتی را به صورت صریح و شفاف خطاب به این دو عزیز یادآور شد تا بلکه به تفهیم موضوع کمک کند. حال نوشته یئلماز را با هم می خوانیم:

سلام جناب علی رهبر، مدیر و مسئول و محترم موسسه فرهنگی هنری خانه فرهنگ ترکمن تهران

خداقوت

ببخشید جنابعالی و شخصی دیگر به نام فردوسی(عضو گروه تلگرامیتان) نسبت به مطلب بنده ایراد گرفته بودید البته هدف بنده و جنابعالی در یک راستا می باشد و جای هیچگونه دلخوری هم نبود. خواستم در آن لحظه پاسخ مناسب دهم که گروه تلگرامیتان به روی مخاطبین بسته بود!!

استاد عزیز، منکر زحمات دلسوزانه جنابعالی در گرامیداشت یاد و نام مختومقلی فراغی نیستم و نخواهم بود.

پاسخ جنابعالی و آن شخص به پیوست مطلب می باشد.

اما مطلب بنده؛

‌بایلر، یک پل بزرگ است،

مختومقلی فراغی، یک میدان است،

کمینه، خیابانی کوچک است،

شادکام یک چهارراه است،

ملانفس هم، یک بزرگراه می‌تونه باشه

ما بزرگانمان را مدت‌هاست

بر سر راه گذاشته‌ایم .. !!

‌صحنه، دبیرتاریخ گرگان

۶ اردیبهشت ۱۴۰۳

پاسخ بنده:

‌ استاد عزیز! به نظر بنده طرح و بررسی این موضوع از بعضی جهات درست و قابل توجه است و چند وجه و بعد دارد که باید در این زمینه بیشتر  کار فرهنگی انجام شود. در هر صورت، ذکر چند نکته را لازم می دانم:

۱-باید پژوهشی هایی به عمل آید و کتاب هایی نگاشته شود و زندگی و آثار این بزرگان ترکمن، اول به خود مردم ترکمن صحرا و سپس به کل ادب دوستان و مردم ایران شناسانده شود.

۲-اساتید دانشگاه ها و مدارس ( به خصوص برادران و خواهران ترکمن) در استان خودمان نیز در معرفی این شخصیت ها به دانشجویان و دانش آموزان می توانند نقش به سزایی داشته باشند.

۳-استفاده از بستر فضای مجازی در گروه ها و کانال های استانی و کشوری با موضوعات فرهنگی و آموزشی می تواند در این زمینه موثر باشد.

۴-تولید محتوا، خبر و برنامه مستند از ظرفیت صدا و سیمای استانی، همچنین چاپ مقاله در رسانه های مکتوب و نشریات استانی نیز در تبلیغ و شناساندن  آن بزرگان می تواند بسیار مفید باشد.

۵-البته شخصیت های ادبی، هنری و دینی هر یک درجه و رتبه ای برای خود دارند که مطابق همان سطح خود در بین مردم مشهور هستند نه بیشتر.

۶-لزوما اینکه اسم هر شخصیت را روی‌ میدان یا فلکه، خیابان ، شهرک و غیره می گذارند، نشانه کوچک کردن و تحقیر آنها نیست. بلکه به نوعی هدف از آن، زنده نگه داشتن نام و یاد آن شخصیت است که در اذهان همگان به ویژه نسل های آینده بماند. که بعدها از خود یا دیگران راجع به وجه تسمیه آن مکان سوال کنند و در نهایت به بزرگی آن شخصیت پی ببرند. مثلا اگر اسم فلکه یا شهرکی را  فردوسی یا حافظ  بگذارند باعث کوچکی و تحقیر این دو شخصیت می شود؟ جواب : هرگز.

۷-اگر به محتوای  کتب درسی ادبیات ایران نگاهی بیاندازیم، جای خالی بسیاری از شعرا و ادبای اقوام گوناگون از جمله، مختومقلی فراغی‌ به چشم میخورد. در لابلای کتب درسی، مواردی از متون و داستان‌هایی جایگزین شده که ادبی هستند اما خنثی و بی‌اثرند که اینگونه متون ها هیچ پیامی برای نسل امروز ندارد از سوی دیگر برخی متن‌ها نیز در کتاب مشاهده می‌شوند که اصلاً ادبی نیستند یعنی دارای نثری سست، کم‌مایه و تهی از زیبایی‌ها و ظرافت‌های ادبی‌اند، این متن‌ها ادبیات ندارند و فاقد ظرافت‌های ادبی می باشد و نمی‌تواند روی مخاطب تأثیرگذار باشد.

معتقدم که ادبیات با حضور اندیشه‌های متنوع مجال شکوفایی پیدا می‌کند اما فضای حاکم در کتاب‌های فارسی نونگاشت، تک صدایی است و نویسندگانی از یک طیف خاص وارد کتاب شده‌اند. نسل امروز به همان اندازه ای که به خیام‌، حافظ و مولانا و شهریارها نیاز دارند، به شناخت مختومقلی فراغی هم نیازمندند.

هم اکنون در شرایطی که نوجوان در جامعه مشکلات مختلفی را مشاهده می‌کند آنچه می‌تواند به نسل امروز کمک کند ادبیات است. نغمه‌های عاشقانه و حماسی فراغی و درد زمانه آن که به دنبال اعتدال است اعتدالی که در شرایط امروزی سرزمینم یک نیاز است. باید نمونه ای از شاهکارهای ادبیات که بلند نظری و اتحاد اقوام ایرانی در طول تاریخ را نشان می‌دهد در کتاب‌های فارسی لحاظ کنیم. اما صد افسوس و دریغا از توجه و عنایت دفتر تالیف به آن شخصیت گرانقدر!!

۸-همانگونه که برخی پژوهشگران و دست اندرکاران در این زمینه گفته اند و مدارک و مستندات کشوری و بین المللی آن نیز وجود دارد؛ هر ساله چه در زمان سالگرد و یا غیر آن همایش ها و بزرگداشت هایی برای این عزیزان و شخصیت های بزرگ ترکمن برگزار می شود که نمود رسانه ای نیز پیدا می کند که خود، نشان دهنده اهمیت دادن بدان ها است.

بااحترام و ارادت

خلیل الله صحنه(یئلماز)،دبیرتاریخ گرگان

www.ulkamiz.ir