همسر قزاق دولت محمد آزادی و شاه غربت

پایگاه خبری اولکامیز- تحقیق از: محمود عطاگزلی

بر اساس اطلاعاتی که به ما رسیده است، دولت محمد آزادی (قارری ملّا) دو همسر، یکی ترکمن و دیگری قزاق داشته است. نام همسر قزاق وی معلوم نیست، اما نام همسر ترکمن وی، «اوراز گُل» بوده است.

در شجره‌ای که در آلبوم «مخدومقلی و دؤره‌دیجی‌لیگی» (مخدومقلی و آفرینش ادبی وی) اثر اوراز یازیمۏف به سال ۱۹۹۲ م. نگارش یافته اینگونه آمده است: از همسر ترکمن، شش پسر به نام‌های: قۇلجا (=گویده)، قاهرقلی، سید، مخدومقلی. محمدصفا و عبدالله و سه دختر به نام‌های: زبیده، خُرما و اورازگل به دنیا آمده‌اند.

از همسر قزاق‌اش، دو پسر داشته است: چاقی و یاری (آخرین پسر وی)(۱) .

قارا ایشان می‌گوید که همسر قزاق دولت محمد، احتمالا دختر شاه غربت باشد(۲) .
اگر این احتمال درست باشد، پس شاه غربت، قزاق بوده است. در روایت «من حَجا قۏوۇشدیم» (من به حج واصل گشتم) آمده است:

«درویشی به نام شاه غربت که عازم حج بوده، به روستای قارری ملّا آمده است. او با قارری ملّا همصحبت می‌شود و وقتی به علم و دانش وی واقف می‌شود، می‌گوید: من به حج نخواهم رفت، چرا که در این روستا حاجی شدم». بدینگونه، پس از آن، روستای محل زندگی قارری ملا. حاجی قۏوشان نام گرفت»(۳) .

شاه غربت بسیار مورد احترام دولت محمد بوده است. بر اساس روایات وی بین مخدومقلی و دولت محمد آرامیده است.

اگر این روایت که: دختر شاه غربت همسر دوم دولت محمد بوده، درست باشد، پس شاه غربت، قزاق بوده است.

همانطور که می‌دانیم ارتباط بین ترکمنها و قزاقها از قدیم الایام، بسیار صمیمی بوده است و ازدواجهای صورت گرفته در بین این دو ملت نیز، حاکی از آن است.
همسر گؤزلی آتا نیز به نام «آق سۇلۇو»، قزاق بوده است.

زیرنویسها:

۱-آلبوم «مخدومقلی و دؤره‌دیجی‌لیگی» (مخدومقلی و آفرینش ادبی وی) اثر اوراز یازیمۏف به سال ۱۹۹۲ م. به نقل از مختومقلی‌نینگ کامل دیوانی، مراددوردی قاضی، انتشارات گل نشر مشهد، پاییز ۱۳۸۳ ش. ص ۵۰.

۲- مخدومقلی‌نینگ نبره‌لری، راوی: قاراایشان فرزند آتاایشان. به سال ۱۹۸۷ م. گنجینه دست‌نوشته‌ها. شماره ۱۵۲۱، اینستیتوت دست‌نوشته‌های ملی TYA ، به نقل از: مخدومقلی حقینداقی روایت‌لار، خدمات نشر دولتی ترکمن، عشق آباد، ۲۰۱۴ م. ص ۱۳۹.

۳-«من حَجا قۏوۇشدیم»، راویت نگارش یافته توسط: د. نورعلی‌یف. به تاریخ آگوست ۱۹۵۷ م. گنجینه دست‌نوشته‌ها. شماره ۱۶۱۳، اینستیتوت دست‌نوشته‌های ملی TYA ، به نقل از: مخدومقلی حقینداقی روایت‌لار، خدمات نشر دولتی ترکمن، عشق آباد، ۲۰۱۴ م. ص ۱۰.

www.ulkamiz.ir