دکتر ناصرقلی سارلی: داوری مسابقه شعر مانند داوری مسابقات ورزشی یا سایر مسابقات نیست
پایگاه خبری اولکامیز – در آیین پایانی دومین جشنواره شعر ترکمنی نورمحمد عندلیب، دو گزارش از داوری اشعار ارائه شد. ابتدا دکتر یعقوب رحیمی داشلی‌برون، سرپرست داوران، تحلیلی از اشعار دو دوره برگزاری جشنواره ارائه داد، به ویژه آثار رسیده را به چند دسته تقسیم کرد که بسیار مناسب خواهد بود اگر ایشان شکل مکتوب سخنان خود را نیز منتشر سازند. در این مراسم فرهنگی ادبی ارائه گزارش دیگر که درباره ملاک‌ها و معیارهای داوری اشعار و مختصری درباره روند و مراحل داوری بود به دکتر ناصرقلی سارلی واگذار شد.
وی افزود: داوری دو دوره جشنواره عندلیب برمبنای یک فرم داوری صورت گرفت که اشعار را در ده ملاک و معیار می‌سنجد. این ملاک‌ها و معیارها عبارتند از:
۱. فصاحت و دستور زبان
۲. دامنه لغات و واژگان
۳. قافیه، وزن و تناسب آن با شعر
۴. صور خیال: تشبیه، مجاز، استعاره و کنایه
۵. آرایه‌های لفظی و معنوی
۶. تازگی موضوع و مضامین شعری
۷. نوآوری و ابداع در شعر
۸. رعایت سنت‌ها و لوازم قالب‌های شعری
۹. قوت محتوا و پیام شعر
۱۰. انسجام محور افقی و عمودی شعر
دکتر ناصرقلی سارلی تصریح کرد: برای هر ملاک ۱۰ امتیاز در نظر گرفته شد که حداکثر امتیازات قابل اکتساب یک شعر را به ۱۰۰ می‌رساند. با توجه به حدود ۱۰۰ شعر رسیده به دبیرخانه جشنواره شعر عندلیب، داوری آثار در سه مرحله طراحی شد. در مرحله نخست، سه تن از داوران برمبنای فرم داوری یادشده نیمی از اشعار را برای مرحله دوم برگزیدند.
در مرحله دوم، سه تن دیگر از داوران ازمیان ۵۰ شعر برگزیده، ۲۵ اثر را برای داوری نهایی انتخاب کردند.
در مرحله سوم و نهایی، ۹ داور تک‌تک این ۲۵ شعر را برمبنای فرم داوری ارزیابی کردند و به هر شعر امتیاز دادند.
در جلسه جمع‌بندی، امتیازات هر شعر محاسبه شد و اشعار برگزیده به‌ترتیب امتیاز انتخاب شدند. درباره هریک از اشعار برگزیده بحث و تبادل نظر شد و درنهایت درباره اشعار برگزیده به ترتیب امتیاز توافق حاصل گردید.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: داوران در هیچ‌یک از مراحل داوری از نام شاعران مطلع نبودند و تنها در جلسه جمع‌بندی مشخص گردید شاعر هریک از اشعار (۲۵ شعر مرحله نهایی) کیست. در مراحل داوری به هر شعر یک کد اختصاص یافته بود و فایل صوتی خوانش اشعار ضمیمه آنها بود. برای رعایت عدالت و یکسانی، همه اشعار را آقای منصور قریشی خوانده بود. در حین مراحل داوری، هیئت داوران با تشکیل یک گروه مجازی به بحث و تبادل نظر درباره اشعار پرداختند، پرسش‌ها و ابهام‌ها مطرح گردید و ایده‌ها به اشتراک گذاشته شد.
سارلی اعلام کرد: شعر با احساس و عواطف انسان نسبت دارد و احوال خواننده در داوری و قضاوت او می‌تواند تاثیر گذارد. حتی قدرت ارائه و دکلمه شعر نیز در شاعران متفاوت است و اصولا گاه شاعر بهترین کسی نیست که به ارائه شفاهی شعر خویش بپردازد. ذوق و پسند شعری مخاطبان هم بسیار متفاوت و متکثر است و این می‌تواند در داور-مخاطب شعر تاثیر گذارد. در طراحی ملاک‌ها و معیارهای داوری کوشش شده بود تاثیر این عوامل به حداقل برسد و تعداد داوران (۹ داور) نیز تا حد زیادی متغیر ذوق و پسند شعری را تعدیل می‌کرد.
داور جشنواره شعر ترکمنی عندلیب گفت: به نظرم اگر حتی نیمی از داوران هم تغییر می‌کردند تفاوت چشمگیری در نتیجه این مسابقه شعری به وجود نمی‌آمد. داوری مسابقه شعر مانند داوری مسابقات ورزشی یا سایر مسابقات نیست. این‌جا امور جنبه کیفی دارند و مشخص است که در امور کیفی اتفاق نظر دشوار به دست می‌آید. با این حال، با تقسیم کیفیت‌های شعری به مؤلفه‌های مشخص کمّی و قابل داوری نهایت کوشش برای عینی‌کردن نتایج به کار بسته شد و به‌ویژه جانب انصاف و عدالت همواره رعایت گردید.
وی افزود: بازخوردی که در تالار (اندکی تاریک) برگزاری آیین پایانی جشنواره به دست آمد و تشویق پرشور برندگان جشنواره نشان داد نتایج داوری تا حدود زیادی با درک و دریافت شعری مخاطبان انطباق داشته است. و اکنون که اشعار برنده به‌تدریج در اختیار افکار عمومی و طیف وسیعی از مخاطبان و دوستداران شعر ترکمنی قرار می‌گیرد روایی کار داوران خود در معرض قضاوت عمومی قرار می‌گیرد و محک واقعی، چه درمورد اشعار و چه درباره کار داوران، قضاوت خوانندگان جدی و واقعی شعر است.
ناصرقلی سارلی در پایان سخنان خود گفت: معرفی استعدادهای جوان و به‌ویژه دو شاعره جوان که به‌ترتیب مقام اول و پنجم جشنواره را به خود اختصاص دادند، بسیار امیدبخش و شیرین است. این استعدادهای جوان نیاز به کار بیشتر دارند و امید است مورد تشویق بیشتر قرار گیرند.حضور شاعران پیش‌کسوت، شناخته‌شده و توانا که آثار خود را در قالب کتاب یا در فضای مجازی منتشر کرده‌اند درکنار شاعران جوان و تازه‌کار بسیار مغتنم و الگویی است هنری، اخلاقی و اجتماعی. این بزرگان رونق کار هنری و شعری ترکمن‌صحرا هستند و صرف حضورشان باعث تشویق جوانان است. طبیعی است که حضور بزرگان برای برنده‌شدن نخواهد بود چون پیشتر، جامعه ادبی و هنری ترکمن‌صحرا قضاوت خود را درباره آنان انجام داده و آنان را بر صدر نشانده است.
www.ulkamiz.ir
با سلام و عرض ادب
در ابتدا متذکر می شود که این روال و سیاق گروه مجازی اق بولوت که نقش محوری در داوری اشعار جشنواره عندلیب داشته و دارد ( با توجه حضور برخی عناصر سابقا سیاسی و فعلا سیاسی زده) نه فقط در رشد و تعالی اندیشه ادبی ترکمن صحرا ، ره به جایی نمی برد … چون اکثر جشنواره داوران سابقه قابل قبولی در ادبیات ترکمن را نداشتند. به دلیل عدم آشنایی کافی داوران با ادبیات ترکمن شاید ناخواسته در نمره دهی ، سهم و وزن هریک از شاخص های موردنظر در مقایسه با دیگر جشنواره های ادبی ، نیز عدالت انطور که باید و شاید رعایت نگردیده . بعبارت دیگر اگر تیم داوری کار را بدین سبک و سیاق ادامه دهد ، موجبات دفع حداکثری میزان مشارکت شاعران با تجربه و به تبع ان ،تعامل حداقلی با این عزیزان خواهد بود … فاین التذهبون
سلام بر پرده نشین های انتخاب ترکیب غیرمرتبط و ناهمگون داوری شعر جشنواره
نقل است که اولا- مرحوم قیصر امین‌پور در هیچ داوری شرکت نکرد. نظرش آن بود چگونه می‌توانم در جشنواره‌ای نمره دهم، چه حقی دارم من به اثری نمره دهم. ثانیا- دوستان جوان هنرمند دوستانی هستند که در راه به سمتی می‌روند که تثبیت شوند مسلما آنچه تجربه نشان داده این است که بسیاری از شاعران پس از چاپ اولین اثر پشیمان شده‌اند. از این رو سهراب سپهری به جز هشت کتاب مجموعه‌ای دارد که بعد از سرایش پشیمان شد و کتابی چاپ نکرد. این اتفاق برای بسیاری از شاعران رخ داده زیرا که انسان جوان شتابزده عمل کرده و همواره در پی انتشار اثر خود است. اتفاقی که بنده آن را در داوری‌ها هم دیدم و از نقاط ضعف محسوب می‌شود. ثالثا- شاید برخی جشنواره‌ها و متولیان به هزینه‌های داوری می‌اندیشند که از تعداد محدودی داور استفاده می‌کنند اما گاهی شاعران شعری می‌گویند که خود شاعر آن را دوست دارد اما در خارج از اتاق این شاعر اثر سروده شده ارزشی نداشته و یا بالعکس. از این مهم مشخص است که تکلیف شاعر با خودش مشخص نیست و نشان می‌دهد داوری تا چه حد کار دشواری است.رابعا – انچه در دیگر جشنواره ها مرسوم است اینکه داوری‌ها در اینها ۳ مرحله است یعنی اول یک نوع علم دوم یک نوع تجربه و سوم سلیقه و ذوق است. برای این داوری‌ها یک نوع علم است که برای آن اندازه و پارامتر داریم و براساس آنها داوری‌ها در مرحله ابتدایی انجام می‌شود. البته مسلما علم پایه و اساس هر کاری است و در داوری‌ها ۴۰ درصد به علم اختصاص می‌یابد و داوران به ملبس شدن به لباس علم به سوی داوری می‌آیند. البته تجربه هم لازم است از این رو ۳۰ درصد به این مهم اختصاص دارد و ۳۰ درصد پایانی به سلیقه و ذوق اختصاص دارد؛ بنابر علم سالیان دراز ۷۰ درصد به این موضوع و ۳۰ درصد دیگر را به سلیقه و ذوب اختصاص می‌دهند تا از نمرات بالا و پائین شدن نمرات جلوگیری شود