پلیس راهنمایی و رانندگی؛ پیشگیری یا جریمه ؟

پایگاه خبری اولکامیز – عبدالمجید حسن قاسمی:

مقدمه

پلیس راهنمایی و رانندگی با توجه به نام و فلسفه وجودی خود، باید نقش راهنمایی، آموزش و پیشگیری از تخلفات را ایفا کند. اما در عمل، شاهد رویکردی متفاوت هستیم که در آن، جریمه‌محوری جایگزین پیشگیری و هشدار شده است. این مسئله نه‌تنها به کاهش تخلفات منجر نشده، بلکه باعث ایجاد نارضایتی عمومی و کاهش اعتماد شهروندان به عملکرد پلیس شده است.

ذات فلسفه وجودی پلیس راهنمایی و رانندگی

بر اساس تعریف، وظیفه اصلی پلیس راهنمایی و رانندگی ساماندهی ترافیک، آموزش رانندگان و پیشگیری از تخلفات است. اما متأسفانه امروزه شاهد آن هستیم که پلیس به‌جای تمرکز بر پیشگیری، با استقرار در مکان‌های غیرقابل‌رویت (مانند پشت تپه‌ها، درختان یا نقاط کور)، به دنبال ثبت تخلف و جریمه رانندگان است.

آیا جریمه‌محوری باعث کاهش تخلفات می‌شود؟

تحقیقات نشان می‌دهد که افزایش جریمه‌ها بدون فرهنگ‌سازی و پیشگیری، تأثیر ماندگاری ندارد. در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، پلیس با نصب تابلوهای هشدار سرعت، حضور آشکار و اطلاع‌رسانی به موقع، سعی در کاهش تخلفات دارد. اما در ایران، پنهان‌کاری و غافلگیری رانندگان به‌عنوان یک روش رایج اجرا می‌شود.

چرا پلیس به‌جای پیشگیری، به دنبال جریمه است؟

۱. درآمدزایی به‌جای فرهنگ‌سازی: متأسفانه در برخی موارد، جریمه‌ها به‌عنوان منبع درآمد برای سازمان‌های مرتبط دیده می‌شود، نه ابزاری برای اصلاح رفتار رانندگان.

۲. عدم آموزش مؤثر: بسیاری از رانندگان از قوانین جدید یا خطرات برخی تخلفات آگاه نیستند، اما به‌جای آموزش، مستقیماً جریمه می‌شوند.

۳. فقدان نظارت شفاف: انتخاب مکان‌های غیرقابل‌رویت برای دوربین‌ها و گشت‌های پلیس، این شبهه را ایجاد می‌کند که هدف، جریمه است، نه اصلاح رفتار ترافیکی.

پیشنهادات برای بهبود عملکرد پلیس راهنمایی و رانندگی

۱. حضور آشکار پلیس در نقاط حادثه‌خیز: استقرار خودروهای پلیس در مکان‌های قابل‌رویت، تأثیر روانی بیشتری در کاهش سرعت رانندگان دارد.

۲. نصب تابلوهای هشدار پیش از محل استقرار خودرو پلیس : به‌جای پنهان‌کردن دوربین‌ها، با اطلاع‌رسانی به رانندگان، آن‌ها را به رعایت قانون تشویق کنیم.

۳. افزایش برنامه‌های آموزشی: استفاده از رسانه‌ها و فضای مجازی برای آموزش قوانین جدید و خطرات تخلفات رانندگی.

۴. کاهش جریمه‌های پنهانی و افزایش جریمه‌های پرخطر:

جریمه‌های سنگین باید برای تخلفات پرخطر (مانند سبقت غیرمجاز یا استفاده از تلفن همراه) اعمال شود، نه برای سرعت‌های کم‌خطر در جاده‌های خالی.

نتیجه‌گیری

پلیس راهنمایی و رانندگی باید به‌جای تبدیل شدن به نهادی جریمه‌محور، به سازمانی پیشگیرانه، آموزش‌محور و مشوق رعایت قانون تبدیل شود. پنهان‌کاری و غافلگیری رانندگان نه‌تنها به بهبود ترافیک کمک نمی‌کند، بلکه اعتماد عمومی را نیز کاهش می‌دهد.

امید است با بازنگری در سیاست‌های فعلی، شاهد رویکردی متوازن و مؤثر در جهت ارتقای ایمنی و فرهنگ رانندگی باشیم.