مراسم نکوداشت مرحوم عیدی وکیلی در کلاله برگزار شد

پایگاه خبری اولکامیز – قمرالدین سیدی: آخرین جمعه تابستان که موسم متمایل به سرد پاییزی، خبر از زرد شدن برگ درختان را در ذهن ها تداعی می نمود، نشستی دیگر در خصوص خاطرات موسم خزانی که تنه ی درختی تناور و تنومند را به خیال زدودن از افکار و اندیشه ها و نهادن پرده بر اعمال پیکره ی پاکمردی از قماش صلابت و عمل یعنی بزرگ مرد زبان و ادبیات ترکمن عیدقربان وکیلی (عایدی) را برکنده است تجربه می نمود.

جرسِ جریده بر صحرا نهاده شده و ناقوس و ندای آن به تبرک بر پرده گوش  مشتاقان نواخته شد و همگان به خیال اجرای مراسم به رسم عادت دیرین در سالن مزین شده به تابلو و پلاکارت مدرس زبان ترکمنی عیدی وکیلی حضور یافته و مشتاقانه جهت شروع برنامه به انتظار نشسته بودند که ناگهان قرائت قطعه شعری با صدای رسای  خانم صابری مجری این نشست سکوت ها را بر هم نهاده و انتظار را به سر رسانید و در پی آن استاد عطا نظر برزین ضمن توضیح و تشریح این نشست به حاضرین و مشتاقان فرهنگ و ادب ترکمن به رسم ادب و احترام خوشامد گویی نمود.

در ادامه این نشست شاعر خوش ذوق و قریحه این دیار عید محمد اونق سخنان پر مغز و نغز خویش را با تضمینی به شعر مختوم قلی :

بیر دگیش خانا دئر دونیا نینگ یوزی

ناصئحاتئم دینگله اشیت بو سوزی

 چنین آغاز نمود:

بیر دگیش خانا دئر دونیانینگ یوزی

چوپینگ قوتارانسونگ قویئپ گیتمه لی

ایکی گون خوشلوق دا چئقارار سیله

چوکورر ایکی گون کوییپ گیتمه لی

ینه بیر گۆن گۆمرالئق دئرتالاش دئر

بیر گؤرسنگ آری دئر کأده بولاشدئر

گؤزۆنگی آچماسانگ بلا اولاشدئر

سره ساپ بول اوغلان دییپ گیتمه لی

وی گفت: دنیای غدّار چون مزاح خانه ای است که آدمی در فرصت کم به آنچه که پرورده و ناپرورده  نازک خیال خویش که چند صباحی بیش نیست، چشم فرو بسته و آهنگ جدایی می خواند.

بی شک کم نیستند انسان های وارسته ای چون عیدی وکیلی و … که با افکار و عقاید ناب، در پی تنظیم  و تکمیل رویاهای خویش که به ترسیم مدینه ی فاصله بر دیار و ایل و تبار خود بودند ناکامانه دیدگان عاشق و بی رمص خویش را به این گردونه غدّاره ی قدَر فرو بسته و با کوله باری از درد و اندوه رحل مکان کردند.

عیدی اونق افزود: آشنایی مان با عید قربان وکیلی به یک زمان و مکان خاص محصور نیست، بنده از اوان کودکی با بازی کودکانه و تا میان سالی و کهولت با جار و جنجال های سیاسی و ادبی و یا به نوعی از زمان حیات تا ممات مماشات دیرینه هم بودیم. گاه در حرکات سیاسی و تحلیل آن مقابل هم ولی در کنار هم بودیم و هیچ وقت و هیچ زمان با هم به مناقشه ، راه را به تباین ترسیم ننمودیم.

وی در این خصوص گفت:

عایدی بیلن کؤپ بارئشدق آزمادئق

کأ اوروشدئق کأ یاراشدئق آزمادئق

ائنام مئز بیلر دییپ، کؤنگۆل لیک بردی

زول غاراشدئق زول غاراشدئق آزمادئق

بیر گیجه پله کأنگ اورتا چنینده

گیجه یاری یازان ارته چنینده

مانگا نورونگ دورلانشئنی آیتجاق دی

گؤرسه حأضیر اؤزی، یؤرته چنینده

ایچگین سر اده نینینگ دسلابی بولدی

دسلابدان دسلابئنگ دسلابی بولدی

قوری دیلینگ بیلن بولماجاق اکن دییپ

یۆرگی بره نینینگ دسلابی بولدی

شاعر عیدی اونق در خصوص مشاغل او چنین بیان نمود:

مرحوم عایدی وکیلی به دلیل علاقه فراوان به هنر عکاسی به این رشته روی آورد و در این هنر نیز در حوزه شهر بزرگ گرگان جزو نام آوران بی نظیری چون عکاسی همای و … گردید و با پیشرفت این رشته و با روی کار آمدن نرم افزارهای کامپیوتری، این مرحوم به صورت کار کشته این فن به فتوشاپ روی آورد و بعد از مدتی با ترسیم زیبا و هنرمندانه عکس دولت محمد آزادی و مختوم قلی، برای اولین بار ذوق هنری خویش را در رشته گرافیک به استادانه به نمایش گذاشت که در این خصوص به دلیل عدم وجود تلگرام و واتساپ و… در آن زمان تلفن و پیام های قدردانی از سوی دوستان بیشماری به سوی ایشان گسیل گردید.

شاعر عیدی اونق افزود:

مرحوم وکیلی پس از تصویب رسم الخط زبان ترکمنی ، چون مولانای روم به عشق شمس تبریزی و یا چون امام محمد غزالی به عشق عرفان که تدریس در دانشگاه وقت، نظامیه بغداد را که بعضی ها سرایداری آن را بر خود افتخار می دانستند، ترک می نماید استاد عایدی وکیلی نیز هنر گرافیک را که هم نام بود و هم نان به خاطرعشق به ایل و تبار و زبان مادری ترک نموده و مشتاقانه به دنبال تدریس رسم الخط زبان ترکمنی که آرزوی دیرینه قلبی او بود می پردازد. و در این خصوص با گام های استوار عاشقانه وارد کارزار تدریس گردیده و با تحمل مرارت ها و سختی های فراوان ، عاشقانِ راه را رهنمون راه ادبیات و رسم الخط می نماید و در این عرصه علاقمندان بیشماری را به دور کندوی عسل گوارای سخن و ادب خویش فرا می خواند ولی افسوس و صد افسوس، مسمار اجل عمر کوته او را به دیوار زمان حلقه آویز نموده و پرده و سرادیق ممات بر حیات او می کشد.

سپس دوست بزرگوارمان علی پژمان یار دیرین استاد وکیلی و مسئول کانال قرق نیوز که بعدها طی مراتبی به دلیل علاقه و آشنایی ایشان با بزرگان علم و ادب ترکمن، و تدریس و تحصیل مجازی رسم الخط در این کانال، نام آن به کانال ” تورکمن دیل و مدنیتی” تغییر یافت، پشت تریبون قرار گرفته و در خصوص منش معلم بزرگ رسم الخط زبان ترکمنی مرحوم عایدی وکیلی چنین بیان نمود:

استاد عایدی وکیلی در خصوص تدریس زبان ترکمنی زحمات فراوانی را متحمل گردید گرچه استاد وکیلی آدم شوخ طبعی بود ولی در خصوص زبان و یادگیری آن جدی بود و در این خصوص هیچ شوخی با کسی نداشت. بنده در اوایل با وجود ترکمن بودن با فرهنگ و ادب ترکمنی کیلو مترها فاصله داشتم احساس حقارت می کردم به همین خاطر جهت یادگیری زبان و آموزش آن برای خود و دیگردوستان ترکمن با دوست بزرگوارمان عبدالله محمدی تماس گرفته با ایشان این مسئله را در میان گذاشتم که در کانال تلگرامی برایمان زبان ترکمنی تدریس نماید و نامبرده نیز پذرفتند و این کار مدتها ادامه داشت ولی بعدها به دلیل کوچ ایشان از بجنورد به جرگلان که ارتباط اینترنتی مقدور نبود با وساطت آقای حاجی محمد خدری با مرحوم عایدی وکیلی سعادت آشنایی برایم میسر گردید و بنده از ایشان درخواست نمودم که زبان ترکمنی را به صورت مجازی در کانال تدریس نماید و ایشان بسیار خوشحال شده و با آغوشی باز استقبال نمودند و حضور و فعالیت ایشان در این کانال، بهانه ای برای حضور و فعالیت بزرگان علم و ادب گردید و اینچنین رونق فعالیت آموزش زبان به حد اعلای خود رسید که به نوعی به نوبه خود مرحله ارزشمندی از تاریخ ترکمن بود که تاریخ نویسان نسبت به ثبت آن وقایع و دوران طلایی با احساس مسئولیت اقدام نمایند.

وی افزود: اکنون وظیفه جوانان آگاه و پر انرژی است که میدان دار این عرصه شده و با استفاده از تجربه بزرگان جای خالی عایدی وکیلی وبایرام سبحانی ها و ….را پر کرده و با شناخت آسیب های اجتماعی و عارضه های جبران ناپذیر آن نسبت به آموزش فرهنگ و ادبیات ترکمن قدمی در خور و شان بزرگان بردارند تا زحمات و تلاش آنان بی خدشه بر تارک اندیشه ها محفوظ بماند.

سومین سخنران این نشست خانم بی بی حمیده ارمشی با نام مستعار سونای در کانال ها بود وی گفت: بنده ابتدا به صورت تفننی عضو این کانال شده و به صورت مستمع آزاد، گاه و بی گاه شرکت می کردم و در زمان های خاصی طبق برنامه پیش بینی شده کلاس تدریس زبان بود و استاد عایدی وکیلی اعلام می کرد که چه کسانی جهت یادگیری زبان آماده اند ، بعضی ها به صورت آنلاین اعلام آمادگی می کردند و بعضی ها نیز آفلاین بودند ولی استاد، مشتاقانه به حاضرین تدریس می کرد و بنده نیز علی رغم میل باطنی جهت ورانداز موقعیت کلاس ها اعلام آمادگی نمودم ولی این تصمیم و حرکت آغازین چنان تاثیر عمیقی در ضمیر من نهاد که گویا دنیای  دیگری به من بخشیدند که تلاطم امواج انوار آن مرا حول محور خود چنان چرخاند که بنده را به کلنجار غرق در افکار نمود که چرا من و ماها قواعد زبان فارسی و انگلیس و … را به خوبی دریافته ایم ولی نسبت به زبان مادری خود که به ارزش، چون مادر و دایه ی مهربان بوده و بن مایه زندگی ایل و تبار است بیگانه و بی تفاوت و بی سوادیم باید بی پرده و اغماض اعتراف نمایم که علاقه ی بیش از حد بنده به زبان مادری ، ایجاد انگیزه و تدریس بی ریا و بر خورد باصفای استاد مرحوم عایدی وکیلی بود و افزود : در حال هر آنچه را که در خصوص زبان در چنته ذهن بی کمالمان داریم مرهون زحمات استاد بی بدیل و بی نظیرمان عایدی وکیلی است پس بیایید ما شاگردان خوب و رهروان راستین راه او باشیم.

برنامه های اجرا شده در این نشست به شرح ذیل می باشد:

１- نونهالان دختری به نام های سلوا بهشاد ، و ساینا امامی ، آیدیس نامور و سلما تاتار از دیوان مختوم قلی اشعاری را قرائت نمودند.

２-  سرپرست بی ادعای و اخلاق مدار گروه موسیقی گنگزو آقای عبدالکریم کاکایی در دو نوبت دوتار نواختند آهنگ اجرا شده: آرزووم، بوجنت، سویگی موقامی و تاپمادئم.

３-  شاعران به قرائت شعر پرداختند:

امان محمد بازیار، گوزل آنه محمد زاده، موسی قزلجه، مریم زمانی، قادیر انوری و ایوب الهی.

۴- باغشی امان گلدی جبار زاده با  دوتار اجرای موسیقی نمود.

* تیتر از اولکامیز است

www.ulkamiz.ir