عارف شوریده صحرا

پایگاه خبری اولکامیز – ایرج رمضانی: همزمان با سلسله افشاریه و در دوران اغتشاشات و کشمکش های داخلی ایران و مقارن سال ۱۱۰۲ خورشیدی نوزادی در قلب روستایی در ترکمن صحرا دیده به جهان گشود که وی را مخدومقلی نام نهادند.

پدرش دولت محمد آزادی از شخصیت های علمی، فرهنگی، فرهیخته و شعرای زمان خود بود و شاید بتوان وی را اولین آموزگار فرزندش دانست. ذوق و قریحه و در کنار اینها استعداد و علاقه مختومقلی باعث شد که از همان کودکی و در حالیکه بیشتر از یک دهه از عمر را پشت سر نگذاشته بود به سرودن شعر روی آورد و این آغاز مسیری بود که مختومقلی، این ” عقیق گرانسنگ ” و ” نگین صحرای شاعران ترکمن ” را به رتبه ای رساند که ضمن ایجاد ستون فناناپذیر ادبیات ترکمنی، روح این شاعر صوفی وگرانمایه از تعلقات دنیوی به سوی سیر الی الله چراغ راه رهروان و مریدانش کرد.

با این حال اما مختومقلی صرفا یک شاعر نبوده است. تلاش و اراده مختوم قلی برای اینکه زبان مردمان جامعه ستم دیده خود باشد در روزگاری که هیچکس ازظلم وجور خان های وقت در امان نبوده است ستودنی است . مختومقلی هیچگاه خود را بنده سیم و زر نکرد و به مدح شاهان لب نگشود و شاید راز جاودانگی و یکی از بارزترین ویژگی هایی که وی را از بسیاری اندیشمندان متمایز می کند همین آزادگی و “زبان حال مردم بودن” وی بوده است.
“ریا بولدی کوفینگ اوقان نمازی
تنگری هیچ بیریندان بولمادی راضی
پیغمبر اورنینده اوتران قاضی
پاره اوچین الین آچه باشلادی”
ببینید گردش روزگار را که ظلم کردن به فقرا کار ظالم هاست و کسی را که در راه حق گام گذاشته به حال خود نمی گذارند. نماز و بندگی برخی ها ریا است و خدا از هیچ یک از آنان راضی نیست قاضی که بر جای پیغمبر (ص) تکیه زده برای باج و پول دستش را دراز کرده است.

بررسی و نشر آثار این شاعر گرانمایه توسط مخققان و فرهنگ پژوهان نشان از آن دارد که اندیشه های والای مختومقلی پس از گذشت سیصد سال هنوز نیازمند واکاوی ادیبان و پژوهشگران است تا مفاهیم انسانی، عرفانی، فلسفی و اجتماعی را از عمق آثار به جای مانده کشف و معرفی نمایند.

مختومقلی این ادیب وارسته همچنین پیرامون اهل بیت پیامبر ص ،ذکر شجاعت و سخاوت حضرت علی ع و ابراز عشق به فرزندانش امام حسن و امام حسین ع ، و تمجید از سلطان خراسان، امام رضا ع گفتارهایی زیبا دارد که نشان از سلوک معنوی و تفکر ناب این شخصیت الهی و “ستاره درخشان آسمان فرهنگ و ادب” است.

زنده یاد محمدعلی جمالزاده در ترجمه کتاب “جنگ ترکمن” اثر کنت دوگوبینو به شایستگی مختومقلی و تاثیر او را در احیای فرهنگ و ادبیات ترکمن همسان فردوسی بزرگ دانسته است و نقش بی بدیل او را در این باب کم نظیر توصیف کرده است.

این عارف شوریده صحرا سرانجام در سال ۱۱۶۹ بدورد حیات گفت. روح بلندش شاد باد.

www.ulkamiz.ir