جامعه ترکمن و نسبت آن با کمپین نه به حجاب اجباری

پایگاه خبری اولکامیز – محمد توانگری: این زن مادر من است. او در خانه نیز یالق( روسری ) سر می کند. معمولن زنانِ ترکمنِ هم نسل‌اش در‌خانه این جوری‌اند. این نحوه پوشش محصول دوره یی ست که من اسمش را ” پدرسالاری دینی ” نامیدم؛ دوره یی که به معنای واقعی کلمه قدرت را در ید خود داشت.

پوشاندن چهره از نامحرم بعد از ازدواج امری که مردسالاری جا انداخته در زبان ترکمنی ” یاشماق ” گفته می شود. یاشماق برآمده ی‌نگاه جنسی به زن از سمت مردسالاری ست. مردسالاری یاشماق را به نام ” احترام ” جا زده و در طول سال های متمادی آن را جا انداخته و امروزه به صورت ” سنت ” درآمده.

در عین‌حال یاشماق برمی گردد به دوره یی که زن کمتر مردنامحرمی در زندگی روزمره می‌دید. یعنی دوره یی که مدرسه نیز نمی رفت. اما در دوره جدید که زنان به بیرون از خانه رفتند این امر چگونه به حیات خود ادامه می دهد؟

در دوران معاصر کارکرد یاشماق سُست شده چرا که دیگر زنان به بیرون از خانه می روند( حتا در مراسم عروسی پدر داماد، عروس را با لباس عروسی و آرایش کرده از نزدیک می بیند) اما و اما چون به عنوان یک ” ارزش مشترک ” در تک تک افراد جامعه ریشه دارد همچنان به حیات خود ادامه می دهد و زن امروز هم آن را به عنوان ” احترام ” همچنان به کار می برد.

جالب این است که برای دختران نسل جدید که در دل جهانی‌سازی( اینترنت و اینستاگرام ) بزرگ شدند ‌و می شوند و در زندگی روزمره مثل مادران مان به حجاب پایبند نیستند اما بعد از ازدواج ملزم به رعایت یاشماق می شوند و معمولن از آن به عنوان یک ” سنت ” و ” احترام ” همان دختران عصر‌ دیجیتال استقبال می کنند.

یکی از وجوه مدرنیته که می شود از آن به عنوان مهم ترین مولفه ی مدرنیته نام برد فردگرایی ست.‌بدین معنی که از قبل هویت افراد تعریف شده نیست و ارزش ها نسبی ست. کمپین ” نه به حجاب اجباری ” مهم ترین نسبتش با فردگرایی ست که می خواهد خودش تصمیم بگیرد که هویت اش را تعریف کند.

بنابراین این کمپین اگر برای دختر ترکمن هنوز محلی از اعراب ندارد به خاطر نوع ” جامعه پذیری ” اوست.

نوع جامعه پذیری دختری که در بندرترکمن بزرگ شده با دخترتهرانی متفاوت است. اساسن این جامعه پذیری در ارتباط با زندگی جمعی ست که باز تاکید می کنم که در دلِ آن ” آبرو ” تولید می شود و نفی فردیت است تا در تهران که فردیت تان حدود زیادی به رسمیت شناخته می شود.

بدین ترتیب در این زندگی جمعی از آن جا که برای افراد جامعه آبرو در اولویت قرار دارد بنابراین نوع جامعه پذیری به گونه یی ست که ملزم در رعایت هنجارها و ارزش های سنتی- دینی هستند.

www.ulkamiz.ir